Książka: Ulisses

Bestia ubita. Joyce pisał go przez osiem lat, Maciej Słomczyński przekładał na język polski przez dwanaście (pierwsze wydanie - 1969 rok), ja natomiast czytałem go przez 24 dni (moje drugie podejście po latach, bo nie mogłem mu podarować). Jedyna niewiadomą pozostaje dla mnie to, przez jaki okres czasu będę "Ulissesa" trawił. A jestem przekonany, że szybko nie zapomnę - już czuję przyjemne mrowienie fascynacji i zaciekawienia, już-już rozglądam się na Allegro w poszukiwaniu esejów na temat powie...

Książka genialna, jeśli weźmie się pod uwagę rok wydania - 1922! W tym aspekcie jej nowatorstwo jest niepodważalne, jest to swoisty eksperyment literacki, tylko czemu on ma służyć? Na pewno każdy szanujacy się czytelnik powienien chociaż spróbować przez nią przebrnąć, z wielką trudnością, przyznaję. Mimo zrozumiałych dla mnie odniesień do mitologii - szczególnie podobał mi sie opis redakcji oraz pobyt Blooma w restauracji - sam monolog Molly Bloom przeczytałam z rosnącą irytacją! Książkę pol...

Po książkę sięgnęłam z ciekawości, a przeczytanie jej wydało mi się pewnego rodzaju wyzwaniem intelektualnym - nie zawiodłam się :). Zmitologizowana wydaje mi się nieprzystępność Ulissesa - w końcu jest to książka dla ludzi, a nie dla kosmitów. Można ją przeczytać, co więcej - może się nawet bardzo spodobać. Przed lekturą Ulissesa polecam - jako "wstęp" - książkę Egona Naganowskiego: "Telemach w labiryncie świata"; zapewniam - po niej czytanie Ulissesa będzie "łatwe i przyjemne".

Właśnie skończyłam czytać "Ulissesa" - nie jestem więc jego znawczynią, ale osobą, która po raz pierwszy przeczytała tę książkę. Muszę powiedzieć, że moje ogólne wrażenia (pomimo wielu trudności jakie napotkałam) są zdecydowanie pozytywne. Cała akcja księgi dotyczy jednego dnia (konkretnie 16 czerwca 1904) z życia pewnego akwizytora imieniem Leopold Bloom. To on jest tytułowym Ulissesem - jego podróż więc odbywa się w ciągu tego jednego dnia. Całość opowieści jest analogią starożytnego mitu ...

"Od premiery najważniejszego dokonania Joyce'a mija w 2022 roku sto lat. Jak przystało na arcydzieło, »Ulisses« obrósł w tym czasie wielką legendą. Mówi się o nim, że to majstersztyk literackiego modernizmu, najdoskonalsza artystycznie powieść, jaką kiedykolwiek napisano, najtrudniejsza w lekturze (i przekładzie) książka świata, księga ksiąg, zawierająca całą wiedzę ludzkości, powieść z kluczem albo powieść szyfr, kryjąca tajemne treści. Niektórzy komentatorzy twierdzą nawet, że literatura przed tym utworem i po nim to dwa odrębne światy. »Ulissesa« ustawiono więc na piedestale i koturnach, do wtóru łatwo wpadających w ucho opinii o jego elitaryzmie, dlatego wciąż otacza go sława utworu wybitnie nieprzystępnego językowo i erudycyjnie. Owszem, niesie on i takie filozoficzno-dyskursywne cechy czy wartości, jest jednak dziełem otwartym, wielowarstwowym, które da się odbierać również jako realistyczną, tragikomiczną opowieść o zwykłym ludzkim losie, zrozumiałą pod każdą szerokością geograficzną. Lektura dublińskiej epopei to porywająca przygoda - intelektualna, choć jednocześnie ludyczna, podobna do tej, jaką okazało się jej tłumaczenie, gdyż powieść tę można czytać również dla rozkoszy czysto estetycznych i emocjonalnych, płynących z obcowania z giętkim, pasjonującym, proteuszowym Słowem, na każdej stronie ustanawiającym własny, zaskakujący, a przez to przyjemny w epistemologicznym kontakcie kosmos elementów znaczących i znaczonych.

Drugi polski przekład »Ulissesa« próbuje zwrócić uwagę i na tę jego epikurejską właściwość - w nadziei, że będzie odtąd czytany bardziej jako nadal żywa arcymistrzowska powieść, mniej zaś niczym legenda, dostępna jedynie dla wtajemniczonych".

Maciej Świerkocki


[Wydawnictwo Officyna, 2021]

Czytając negatywne opinie na temat "Ulissesa", którego ubóstwiam i próbuję namówić kogo się da do przeczytania czy choćby spróbowania (z marnym, jak dotąd, skutkiem), czasem myślę sobie, że może trzeba go inaczej zareklamować. Na przykład tak, jak użytkownik Wystan w swoim komentarzu BiblioNETkowym, pisząc, że Joyce ma dar parodii oraz "jechania" po uznanych świętościach. Gdyby coś takiego napisać na okładce, dodając, że książkę poleca jakiś dobrze dziś prosperujący autor, może wzrosłoby także z...

Z uwagą prześledziłem opinie na temat najsłynniejszego dzieła J. Joyce'a. Co mnie mile zaskoczyło, to fakt, iż w ogóle w dzisiejszych czasach duskutuje się na temat takich utworów. Osobiście czytam "Ulissesa" po raz czwarty i traktuję go jak każdą inną powieść, bez podtekstów wysublimowania intelektualnego. Taka przecież ta powieść nie jest. Jest jedna rzecz, na która chciałbym zwrócić uwagę. Jak sądzę, większość z Was mówi o wersji polskojęzycznej. Mam to szczęście i umiejętność, że zadałem sob...

Powinniśmy wiedzieć, czego unikać. Paskudna, jednodniowa historia pełna formalnych wybiegów.