Książka: Najwspanialsze widowisko świata: Świadectwa ewolucji

Zanurzeni w codzienności, uznajemy za normę, że świeci słońce, migocą gwiazdy, brzęczą owady, latają ptaki - że wymienię tylko kilka luźno ze sobą związanych zjawisk. Są tak oczywiste, że jeśli nie zachodzą jakieś szczególne okoliczności, nikt nie poświęca im wiele uwagi. Czasem jednak coś pozwala spojrzeć z zupełnie innej perspektywy i wtedy można odkryć fascynujące aspekty oczywistych niby zjawisk. Pamiętam swoją pierwszą wizytę w planetarium. W sali projekcyjnej zgasło światło, na sufi...

Nigdy nie byłem wielkim fanem Dawkinsa. Jego antyreligijne krucjaty i ciągoty do tłumaczenia wszelkich aspektów rzeczywistości, która nas otacza w oparciu o metody biologicznego determinizmu nigdy do mnie specjalnie nie przemawiały i do dzisiaj nie przemawiają. Kiedy jednak Dawkins pisze o materii, na której się naprawdę zna, to wychodzą mu rzeczy prześwietne. Taką właśnie jest omawiana książka. Jej tematem jest zjawisko ewolucji - zasady, mechanizm i czynniki, które składają się na ów proces...

"Barbarzyńcy stoją u bram", pisał John Brockman we wstępie do książki "Nauka a kreacjonizm". Trudno w to uwierzyć, ale w 150 lat od ukazania się "O powstawaniu gatunków" prawie wszędzie na świecie nasilają się próby podważania teorii ewolucji i coraz powszechniej daje się słyszeć głosy, że to "tylko teoria". Świadomie lub nie (choć bardzo często z pełną premedytacją) ludzie mylą różne znaczenia słowa "teoria" i zapominają – lub nie chcą przyznać – że ewolucja jest teorią w takim samym znaczeniu jak teoria heliocentryczna czy teoria grawitacji. EWOLUCJA JEST FAKTEM. Teorię ewolucji kwestionują i atakują państwa i Kościoły, papieże i kardynałowie, ajatollahowie i rabini. Sprzymierza się przeciw niej fundamentalistyczna prawica z radykalną lewicą... W imię źle pojmowanej wolności słowa i przekonań (a czasem, co zakrawa na jeszcze większą ironię, również w imię swobody badań naukowych) żąda się w USA, Wielkiej Brytanii, w Rosji – ale także i w Polsce – wprowadzenia do szkół alternatywnych rzekomo "teorii" pochodzenia życia, z powszechnie promowaną koncepcją Inteligentnego Projektu na czele. Obowiązkiem człowieka myślącego jest opór wobec tej fali nowego obskurantyzmu, a mało kto potrafi jak Richard Dawkins, autor m.in. "Samolubnego genu" i światowego bestsellera "Bóg urojony", wywiązać się z tego zobowiązania z niekwestionowaną intelektualną kompetencją i werwą oraz równym im literackim talentem. "Najwspanialsze widowisko świata" to chyba pierwsza w literaturze popularnonaukowej próba zgromadzenia w jednej publikacji wszystkich w tym momencie już nieodpartych dowodów i świadectw potwierdzających, że ewolucja, choć nadal skrywa liczne tajemnice, jest na pewno czymś o wiele, wiele więcej niż "tylko teorią". Cóż, ktoś, kto nie wierzy w teorię grawitacji, zawsze może wyskoczyć przez okno z X piętra i zweryfikować swoją niewiarę, a kto nie wierzy w teorię ewolucji i w to, że życie na naszej planecie rozwija się "z prostych początków" od miliardów lat... powinien przeczytać najnowszą książkę Richarda Dawkinsa.

"Bóg urojony" Richarda Dawkinsa stał się w wielu krajach książką niemal kultową, ale już poprzednie książki uczyniły z Dawkinsa jednego z najpopularniejszych pisarzy naukowych na świecie. "Samolubny gen", "Ślepy zegarmistrz", "Rozszerzony fenotyp", "Rzeka genów", "Wspinaczka na szczyt nieprawdopodobieństwa" i "Rozplatanie tęczy" to tytuły, które znają – i cenią – miliony czytelników, również w Polsce. Dawkins jest członkiem zarówno Royal Society, jak Royal Society of Literature. Za swoje książki i działania na rzecz popularyzacji wiedzy biologicznej uhonorowany został wieloma najbardziej prestiżowymi nagrodami, w tym Royal Society of Literature Award (1987), Michael Faraday Award of the Royal Society (1990), International Cosmos Prize for Achievement in Human Science (1997), Kistler Prize (2001), Shakespeare Prize (2005), Lewis Thomas Prize for Writing about Science (2006), Galaxy British Book Awards Author of the Year Award (2007), Nierenberg Prize for Science and the Public Interest (2009). W roku 2008 Richard Dawkins opuścił katedrę Charles Simonyi Professor for the Public Understanding of Science na Uniwersytecie Oksfordzkim i przeszedł na emeryturę, ale nadal pozostaje członkiem oksfordzkiego New College.


"To wielka książka. Richard Dawkins łączy godną artysty fascynację światem ożywionym z naukowym spojrzeniem pozwalającym zrozumieć, jak nasz świat powstał".

Matt Ridley, autor "Genomu" i "Czerwonej królowej"


"Mówienie o tej książce, że pisana jest dla obrony teorii ewolucji, jest wielkim nieporozumieniem. »Najwspanialsze widowisko świata« to raczej porywająca i wnikliwa prezentacja jednej z największych idei w dorobku ludzkiej myśli, a zarazem wszechobejmująca opowieść o siłach, które ukształtowały nasz świat, i o potędze nauki, która pozwala ten świat zrozumieć".

Neil Shubin, autor "Naszej wewnętrznej menażerii"


"W swoich dotychczasowych książkach Dawkins powiedział o ewolucji prawie wszystko, poza jednym: dlaczego wiemy, że tak właśnie było. »Najwspanialsze widowisko świata« zapełnia tę lukę. Niezbędna lektura nie tylko w Roku Darwina".

Jerry Coyne, autor książki "Ewolucja jest faktem"


"To książka, którą Richard Dawkins od dawna powinien napisać, a którą wielu z nas natychmiast powinno przeczytać".

Lord Harries of Pentregarth (wcześniej biskup Richard Harries)

[Wydawnictwo CiS, 2017]