Książka: Żar

- Czy znasz taką rewelacyjną książkę o przyjaźni, właśnie o niej mówili w radiu, krytycy, psychologowie, czytelnicy, wszyscy oczarowani? – późną nocą wyrwała mnie ze snu telefonem rozemocjonowana kuzynka. - A jaki tytuł? – trochę jeszcze nieprzytomnie zapytałam dla formalności, przekonana, że skoro rewelacyjna, to na pewno znam. - „Żar” – Hm. Dziwne, bo nic mi się nie kojarzy. – „A gyertyák csonkig égnek” – kuzynka podała mi oryginalny tytuł w nadziei, że mi to pomoże w przypominaniu. Nie...

Co takiego stało się w życiu starego już teraz człowieka, że „żył w tym pokoju jak chory, który przyzwyczaił się do wyznaczonej mu przestrzeni. Jakby ta przestrzeń była skrojona na jego ciało”[1]? Czy dzisiejszego wieczoru, wraz z wizytą długo oczekiwanego gościa, wróci cała przeszłość, pojawi się odpowiedź na pytania, dopełni się wieloletnie oczekiwanie, zgasną, podsycane całymi latami, myśli i burza odczuć? Wieczór. Na stole płoną świece i stoi ta sama co kiedyś porcelanowa zastawa malowan...

Jedna z najlepszych książek, jakie przeczytałam. Pełna pasji, namiętności i refleksji - słowem: ŻARU. Choć tytuł oryginału ponoć brzmi dosłownie "Świece dopalają się do końca". Rzeczywiście dużo jest tu o końcu... Márai budzi w czytelniku wiele emocji, często takze przywołuje jego własne trudne relacje i bolesne wspomnienia. Ale zawsze oddychamy przy nim pełną piersią. Bo pisze prawdę. O człowieku i jego naturze. Márai jest mistrzem w opisywaniu emocji - zauważa to, co w nich najistotnie...

Powieść "Żar" (1942) wybitny pisarz węgierski Sándor Márai (1900-1989), znany w Polsce m.in. jako autor "Dziennika", "Wyznań patrycjusza" oraz "Księgi ziół", cenił w swojej twórczości najwyżej. Ten niewielki utwór w swej zewnętrznej warstwie mówi o męskiej przyjaźni, zburzonej przez miłosny trójkąt, przede wszystkim jednak jest refleksją nad potrzebą poznania prawdy, ale także nad niemożnością dotarcia do sedna minionych zdarzeń. Choć bohaterowie są już starzy, na przeszłość ciągle kładzie się cień niepewności - i to napięcie udziela się również czytelnikowi, który do końca nie otrzymuje prostych odpowiedzi.

"Żar" został przetłumaczony na wiele języków obcych, zyskał szerokie uznanie międzynarodowe, był adaptowany jako słuchowisko radiowe i dramat sceniczny, a na Węgrzech powstał na jego podstawie film.


[Wydawnictwo Czytelnik, 2020]

Powolnym ruchem rzuca w żar cieniutki tomik. Żar rozpala się w ciemności, przyjmuje ofiarę, powoli, dymiąc, wsysa materiał książeczki, drobne płomyki wzniecają się pośród popiołu. W bezruchu patrzą, jak płomienie zaczynają łopotać, ogień już żyje, będzie mu trochę raźniej dzięki tej nieoczekiwanej zdobyczy, zaczyna dyszeć i błyszczeć, płomienie buchają wysoko, wosk pieczęci się już stopił, żółty aksamit pali się, wydając cierpki dym, jakby niewidzialna ręka przewracała kartki koloru kości słonio...