Książka: Lato

Jeszcze raz Jansson bez Muminków, tym razem znów dla trochę innego kręgu czytelników: nie dla młodszych dzieci, bo te nie wychwycą albo nie pojmą melancholii i nostalgii przesycającej każdy bez wyjątku tekst, a jeśli dla starszych dzieci i dorosłych, to raczej dla tych, którzy w muminkowych opowieściach nie widzą wyłącznie zabawnych historyjek z udziałem bajkowych stworków, lecz dopatrują się w nich drugiego dna, ukazującego odwieczne troski ludzkiej duszy. Bo scenki z życia w surowym klimac...

Najpierw o półce. Najpiękniejszej z pięknych. Bardzo ciemnobrązowej. Nie tym brązem, który zniechęca lśniącą powierzchnią. Raczej wypolerowanym latami przesuwania książek. Wykonanej z drewna mistrzowsko zaimpregnowanego, polakierowanego. Tak niezwykle, że sprawia wrażenie, iż ręka rzemieślnika ostatni raz dotknęła dzieła, gdy kawałek deski nabrał ostatecznego kształtu półki. Ten prawie mityczny kształt, równie przyjazny książkom i ludziom, nie straszy wystającą prawie niedostrzegalnie drzazgą. N...

„Za każdym razem noce robią się ciemne całkiem niepostrzeżenie. Jakiegoś wieczora w sierpniu wychodzi się na dwór i nagle wszystko jest czarne jak smoła, wielka ciepła czarna cisza otacza dom. Jest nadal lato, ale już ono nie żyje, zatrzymało się nie więdnąc i jesień już stoi u progu”[1]. Tak kończy się lato, które mała Sophia i jej babka spędzają na swojej wyspie w Zatoce Fińskiej. Są tam właściwie same, tata dziewczynki nad czymś pracuje, czasami przypływa ktoś w odwiedziny lub to one płyną do...

Lato na skandynawskich szkierach nie jest upalne, czas płynie leniwie, nie ma tam tłumów ani dziecięcych atrakcji. Mała dziewczynka musi sama sobie wypełnić czas wakacji; na szczęście mieszka z babcią. Książka nie jest dla dzieci, lecz dorośli miłośnicy Muminków poczują się jak w domu. Atmosfera książki to coś pomiędzy melancholią "Doliny Muminków w listopadzie" a spokojną obserwacją świata "Opowiadań". Nie ma tu wielkich wydarzeń, hałaśliwych zabaw, jest cudowny spokój i niesamowite porozum...

Tove Jansson, najbardziej znana jako autorka i ilustratorka niepowtarzalnej serii książek o Muminkach, napisała również wiele znakomitych utworów dla dorosłych. Jednym z nich jest "Lato" – nastrojowa, poruszająca, metaforyczna historia, w której w sposób prosty, z niespotykaną lekkością, ale i mądrością opowiada o sprawach trudnych i poważnych, zderza starość z młodością, porusza temat uczenia się życia.

Sześcioletnia Sophia dopiero wchodzi w życie, a jej babcia, dojrzała artystka, jest u jego kresu. Razem spędzają lato na małej fińskiej wysepce. Budując łódź i spacerując po lesie, rozmawiają o sprawach ważnych dla młodych i starych: miłości, życiu i śmierci, naturze Boga... Poznają wzajemnie swoje lęki, kaprysy i tęsknoty.

Autorka tworzy w powieści kompletny świat: pełen radości i smutków.

[Nasza Księgarnia, 2017]