Autor: Żeleński Tadeusz (pseud. Boy)

"Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego" to wybór tekstów z szeroko pojętej dziedziny krytyki literackiej, publikowanych w latach 1904–2004. Zarówno dobór pamfletów, jak i ich uporządkowanie według kryterium tematycznego stanowią pewną propozycję bliższego przyjrzenia się tej formie krytycznej, która uchodzi za niewyrafinowaną, marginalną, ściśle związaną z sytuacją, w której powstaje i przez to szybko popadającą w zapomnienie. Propozycję tę dopełniają: obszerny wstęp, zawierający rys historyczny i re...

Jan Błoński: Szekspir przekładu Tadeusz Żeleński (Boy): Wstęp – Tadeusz Żeleński (Boy): "Pieśń o Rolandzie" – Z "Pieśni o Rolandzie" – Tadeusz Żeleński (Boy): Powieść o Tristanie i Izoldzie – Z "Dziejów Tristana i Izoldy" – Tadeusz Żeleński (Boy): Villon – Villon: Z "Wielkiego testamentu" – Tadeusz Żeleński (Boy): Rabelais – Rabelais: Z "Gargantui" – Rabelais: Z "Pantagruela" – Tadeusz Żeleński (Boy): Montaigne – Montaigne: Z "Prób" – Tadeusz Żeleński (Boy): Brantôme – Brantôme: Z "Żyw...

Z tomu „Brewerie” Od autora Godzina w krainie czarów Mój objazd pasterski „Kurkiewy” – Na marginesie «freudyzmu» – Kurkiewy wielkie i małe – Kurkiewy... aż do skutku – Kurkiewy rosną w powagę – Kurkiewy piąte – Kurkiewy szóste „Brewerie” – Reklama Z wrażeń paryskich – Kongres PEN-Clubów – Moje pielgrzymki – Śladami piosenki – Lokale dzienne i nocne – Teatry Okruchy – Lektura świąteczna – Wojna i dzieci Z tomu „W Sorbonie i gdzie indziej” W Sorbonie i gdzie indziej – Róży...

Z tomu "Marzenie i pysk" Od autora – Rozmyślania przed Popielcem – Rozmyślania wielkopostne – Zmierzch kochanka – O Don Juanie – Miłość i przyjaźń – Pijaństwo trzeźwością – Hedda Gabler czy Gablerówna? – "Nicht spucken..." – Prospekty – Trochę filozofii i trochę marzenia Z tomu "Słowa cienkie i grube" – Słowa cienkie i grube – Jadwiga – Nasi goście – Rozważania świąteczne – O wyzyskaniu dóbr naturalnych – Paraliż postępowy a my – Asnyk i dziewczyna – Recenzja z Sądu Najwyższego – Goni...

Z tomu "Śmiech, uśmiech i zgroza" – Śmiech – Kompleks Hioba – Burżuazyjne szlachectwo – Stwórzcie polskie gejsze! – Od Moliera do Russella – "Raz kiedyś a obecnie" – Trykot i infuła – Dziki wiek – Zaułki paragrafów – Zaułki paragrafów przewietrzone? – Robotnik przez duże R i robotnik przez małe r Z tomu "Wakacje z prydumką" – Karnawał – Likwidacja grzechów głównych – Scherzo kryminalne Z tomu "Nieco mitologii" – Paul Cazin – czy Paweł Kaziński? – Antki i Felki na Saharze – Styl kwie...

Niejeden z czytelników, który wziął do ręki tę książkę znęcony jej wabnym tytułem, dozna rozczarowania, dowiadując się, iż zawiera ona po prostu zbiór felietonów teatralnych drukowanych w krakowskim "Czasie" pomiędzy miesiącem marcem 1919 a marcem 1920. Tak, czytelniku, "flirt", który cię skusił na okładce, jest czysto intelektualny, a jeżeli znajdzie się w tej książce jakaś półdziewica, to jestem nią chyba ja sam, biedna dusza moja, wciąż nie zaspokojona, wciąż rozpaczliwie niewinna, wyciągająca raz po raz ręce po...

- Stefan Żeromski: *** - Aleksander Janowski: Warszawa - Kazimierz Konarski: Warszawa w dziejach Polski - Maria Kuncewiczowa: Dojazd do Warszawy - Ferdynand Goetel: Pierwszy rzut oka na Warszawę - Tadeusz Makowiecki: Dzielnice tego miasta - Zbigniew Uniłowski: Blaski i nędze - Wiesław Wohnout: Struktura urbanistyczna stolicy - Wanda Melcer: Ogrody Warszawy - Stanisława Kuszelewska-Rayska: Okolice Warszawy - Antoni Dygat, Witold Hulewicz: Pierwszy spacer w śródmieściu - Maria Jehanne Wielopolska: List ze ...

Przybyszewski – Stanisław Przybyszewski – Kadź z fermentującym geniuszem – Blaski i nędze mowy polskiej – Kłamstwo Przybyszewskiego – Smutny szatan – Poeta a pieniądz – "Nonszalancki Paon" – Literatura trumien – Francja w Młodej Polsce Wyspiański – Plotka o "Weselu" Wyspiańskiego – Nad rękopisem "Wesela" – Zatarg bohaterów "Wesela" – Wyspiański przed premierą "Wesela" – Historia pewnych mebli Żmichowska – Romans Gabryelli – Żywoty miłosne – Wilia Narcyzy w roku 1863 – Ze wstępu do ...

Tadeusz Boy Żeleński (1874-1941) - pisarz, krytyk teatralny i tłumacz - był człowiekiem wielkiej pasji twórczej i wielkiego talentu: burzycielem mitów, reformatorem społecznym, odkrywcą nowych obszarów dla naszej kultury. Cała jego bogata działalność to nieustanna walka: słynne kampanie obyczajowe i zachłanna, pełna miłości i znawstwa praca nad przyswojeniem niemal całej literatury francuskiej, recenzje teatralne i prace historyczno-literackie, w których szukał zawsze "ludzi żywych". Taką książką jest również "...

W założeniu wydawnictwa książka pt. "Mędrca okiem" nie ma stanowić bynajmniej wyboru dzieł pisarza w przyjętym znaczeniu. Chodziło tu raczej o wytyczenie motywów przewodnich działalności Boya-Żeleńskiego, zebranie materiałów do portretu literackiego. Z tego punktu widzenia dokonano doboru utworów wchodzących w skład książki*. --- * Andrzej Stawar, "Przedmowa", w: "Mędrca okiem", Tadeusz Żeleński (Boy), Czytelnik, 1948, str. XLII.

Felieton to gatunek z pogranicza literatury i publicystyki. W książce "Mistrzowie felietonu" zdecydowanie przeważa literatura, dlatego też, bez względu na to, czy utwór powstał 100, czy 5 lat temu, to "się czyta" - z dużym, a nawet rosnącym zainteresowaniem, o czym decyduje różnorodność tematyczna, bogactwo formalne i lekkość stylu. W antologii znajdzie czytelnik felietony: Bolesława Prusa, Aleksandra Świętochowskiego, Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Antoniego Słonimskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Stefana Wiech...

Jego różnorodne teksty, zebrane w tym tomie pod kątem stosunku do przeszłości i współczesności, wykazać mają klasę pisarską, konsekwencję i styl myślenia. "Mity i zgrzyty", zbiór najciekawszych polemik, recenzji i wspomnień Tadeusza Boya-Żeleńskiego w wyborze Jana Gondowicza. "Igrać z najbardziej uświęconymi pojęciami, z najbardziej czcigodnymi uczuciami, próbować ich siły i szczerości, rozkładać je odczynnikiem śmiechu, prowokować obłudne oburzenia, demaskujące dyskusje, wpuszczać powietrze, ośmielać do myśleni...

Część pierwsza: Życie i twórczość I. Młodość Moliera II. Paryż. Łaska królewska. Pierwsze tryumfy. Początek walki III. Okres walki. Gorycze i zawody IV. Ostatnie lata. Śmierć Moliera. Co wiemy o Molierze? V. Komedia przedmolierowska. Stopniowe zdobycze Moliera. Komedia psychologiczna i obyczajowa VI. Demokratyzm komedii Moliera. Elementy satyry. Głębia. Powinowactwo z dramatem VII. Miłość w komedii Moliera. Realizm i synteza. Skrót życia. VIII. Śmiech Moliera. Elementy smutku i okrucieństwa. Pierwiastek os...

Tom I Jan Kott: Biblioteka Boya - Przedmowa do pierwszego wydania - Coś na kształt wspomnienia - „Pieśń o Rolandzie” - „Dzieje Tristana i Izoldy” - Villon „Wielki testament” - Rabelais - Brantôme „Żywoty pań swawolnych” - Montaigne - Descartes „Rozprawa o metodzie” - Pascal „Myśli” - Pascal „Prowincjałki” - Racine - Racine mordercą? - Podszewki klasyków - (O przekładzie „Brytanikusa”) - La Rochefoucauld - Pani de La Fayette - Bossuet - Wielcy plotkarze - Starodawne romanse - Prawdzi...

Ofensywa klerykalizmu (niewiele mającego wspólnego z religią) na wszystkie dziedziny naszego życia staje się tak gwałtowna, że danie jej odporu stanowi w obecnej chwili jedną z najważniejszych pozycji w kształtowaniu naszej przyszłości. Nasze klerykalne pisma dają nam przedsmak obskurantyzmu z najgorszych czasów dawnej Polski, jak gdyby dla zilustrowania, dokąd nas chce prowadzić. Toteż gdy jeden z moich polemistów pisze mi, z powodu "Rozmyślań przed Popielcem", że "słuszną byłoby rzeczą po środzie popielcowej posy...

Boy przywiązywał dużą wagę do tytułów swych książek i był bardzo pomysłowy w ich wynajdowaniu. Oto niektóre z nich: "Plotki... plotki", "Brewerie", "Obrachunki fredrowskie"... Inaczej mówiąc: anegdoty, skandale, polemiki. Boy dba przede wszystkim o to, żeby czytelnika zainteresować, i przyciąga go wszelkimi, nawet ryzykownymi sposobami. A więc - podchodzi do tematu tak, by wywołać wrażenie, że jest to kaprys, zabawa czy fascynacja, ale zawsze - w jakiś sposób jego sprawa osobista. Historię pokazuje od podszewki, ni...

Francja, druga połowa XIX wieku. Najwybitniejsi francuscy intelektualiści - pisarze, uczeni, filozofowie - spotykają się, by prowadzić dysputy na wszelkie tematy. Komentują bieżące wydarzenia polityczne, kulturalne, najnowsze prądy literackie, filozoficzne myśli oraz nowinki z wielu różnych dziedzin. Ich spotkania odbywają się przy wykwintnych obiadach, którym towarzyszy filozoficzno-intelektualna atmosfera. Tadeusz Boy-Żeleński odtwarza ich świat w zbiorze felietonów "Obiad literacki" na podstawie "Dzienników" ...

Obiad literacki – Wstęp – Pierwszy obiad – Drugi obiad – Trzeci obiad – Czwarty obiad – Piąty obiad – Epilog Proust i jego świat – Proust po polsku – Modele Prousta – Fizjologia „czasu odnalezionego” – Dama Fiołkowa – Księżniczka Matylda – Pojedynek Prousta, czyli Niedole bogactwa – Akademia z wiktem – Więcej niż salon – Dowcip Oriany – Maskarady Albertyny – „Sévigné nie powiedziałaby lepiej…” – Komedia słów – Między laurem a parodią – Balzakizm i antybalzakizm Prousta – Proust ciemn...

Podział tej książki na dwie części: „Przy biurku” i "W teatrze” wyraża sposób jej powstania. Biorąc chronologicznie, druga część byłaby właściwie pierwszą: najpierw był teatr i konieczność doraźnego ujmowania swoich wrażeń, później dopiero refleksje książkowe oraz spacer przez całą naszą wiedzę o Fredrze. Ta podwójność perspektyw różni tę pracę od większości studiów o Fredrze; sądzę zaś, że gdy chodzi o autora scenicznego, bezpośrednie oddziaływanie teatralne jest instrumentem nie do zastąpienia. Papier jest przysł...

Z tomu „Okno na życie” Od autora - Ervine „Pierwsza pani Frazer” - Molnar „Raz, dwa, trzy” - Galsworthy „Gołębie serce” - Nicols „Potrójne wesele” - Birabeau i Dolley „Lazurowe wybrzeże” - Vicky Baum „Ludzie w hotelu” - Strindberg „Ojciec” - Conners „Roxy” - Alzberg i Hesse „Śledztwo” - Fajko „Człowiek z teką” - Croisset „Jastrząb” - Croisset „Kino i miłość” - Krumłowski — Schiller „Królowa Przedmieścia” - Korczak „Senat szaleńców” - Maugham „Oto kobieta” - Maszyński „Katastrofa” - Szekspir „Rome...

Niech Czytelnik sobie nie wyobraża, że ktokolwiek walczy z zapałem w obronie przerywania ciąży. Wręcz przeciwnie, wszyscy uważają to za ostateczność, która powinna by jak najszybciej zniknąć z życia społecznego. Zamiast przerywać i zabijać życie, powinno by się stworzyć warunki, w których matka mogłaby z radością dziecko urodzić. A tam gdzie to niemożliwe, tam zamiast przerywać ciążę powinno by się nie dopuszczać do niej. Jedno jest pewne, że jakkolwiek by się ktoś zapatrywał na sprawę przerywania ciąży, nie na...

Te niezwykłe wiersze wyrażają i wzmagają pożądanie. Są gorące, często bardzo śmiałe, a ukazują całą gamę uczuć - od euforii, poprzez błogość, po desperację. We wszystkich czytelnik znajdzie słowa, które najpiękniej nazywają to, co najbardziej pierwotne, cielesne, podniecające - wspólne nam wszystkim. [Wydawnictwo Buchmann, 2013]

Uprawiany co najmniej od czasów Montaigne'a, esej stał się w XX wieku jednym z najważniejszych gatunków literackich, równie istotnym jak wiersz liryczny, poemat czy powieść. Sięgali po niego także najwybitniejsi pisarze polscy: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski. Grunt pod ich dokonania przygotowali twórcy wcześniejszego stulecia, m.in. Aleksander Świętochowski, Wiktor Gomulicki, Zenon Przesmycki (Miriam). Oczywiście korzenie eseju w polszczyźnie sięgają głębiej. Jak głęboko? To z...

WIOSNA - Adam Naruszewicz: Wiosna (Cztery pory roku) - Franciszek Karpiński: Do Justyny... - Kajetan Koźmian: Pieśń I (fragment) Ziemiaństwo polskie - Adam Mickiewicz: Te rozkwitłe świeżo drzewa - Zygmunt Krasiński: I słowik tylko po święty WIT śpiewa - Adam Asnyk: Choć pól i łąk... - Maria Konopnicka: Puściły się... - Maria Konopnicka: Wizja - Jan Kasprowicz: (Z cyklu: Z chałupy) *** (Święty Kazimierz...) - Kazimierz Przerwa-Tetmajer: Pozdrowienie - Tadeusz Żeleński (Boy): Z nastrojów wiosennych - Bo...

Andrzej Z. Makowiecki: Boy – publicysta 1. Jak zostałem literatem 2. Młoda Polska, Przybyszewski i Wyspiański - Cichy jubileusz - „Cygan nieznany” - Smutny szatan - Fortepian Stacha - „Znaszli ten kraj?”... - „Dzieci szatana” - Chrzciny Iwi - Literatura trumien - Kuźnie intelektu - Baudelaire, poeta krakowski - Plotka o „Weselu” Wyspiańskiego - Historia pewnych mebli - O Szopce krakowskiej „Zielonego Balonika” 3. Dziewice konsystorskie i okupanci w sutannach - Biedne prababki - Mędrzec mówi ...

Zbiór tekstów polemicznych Tadeusza Boya-Żeleńskiego, niekiedy aktualnych nawet i dziś. Wiele z nich jest w formie dyskusji z czytelnikami. Jeden z ciekawszych traktuje o przedwojennych ogłoszeniach matrymonialnych. Ze wstępu: "Po którymś moim niedzielnym felietonie pewien znajomy, spotkawszy mnie, zapytał: »Czy bardzo panu nawymyślano? – Nie bardzo – odrzekłem; ot, wszystkiego jedno pismo zaczepiło mnie i to dosyć miękko. – Cóż panu napisali? – Że powinno się mnie postawić pod pręgierzem… – To pan nazywa ...

Zbiór wierszy, kupletów, scenek dramatycznych i piosenek pisanych dla Zielonego Balonika - najsłynniejszego polskiego kabaretu, działającego na początku XX wieku w krakowskiej kawiarni Jama Michalika. Chociaż od czasów Zielonego Balonika minęło już prawie sto lat, jego humor, dowcip, prześmiewcze aluzje literackie i obyczajowe, a nawet polityczne, ciągle nas bawią, wzruszają i pobudzają do myślenia zarówno o kabaretowym geniuszu Żeleńskiego, jak i o nieśmiertelności naszych polskich wad. "Słówka" Boya to klasyka po...

O Stendhalu – Stendhal – Nieszczęśliwa miłość Stendhala – „Garsonka” sprzed lat stu – „Życie Henryka Brulard” – Przedmowa do „Życia Henryka Brulard” – Dziwna przygoda pierwszej powieści Stendhala – Psychoza prawodawstwa – Do czytelnika z r. 1935 – Stendhal poufny – Stendhal nieoczekiwany Balzak – Dziecięctwo i młodość – Szukanie drogi – W pogoni za fortuną – Pierwsze tryumfy – Listy kobiet – „Cudzoziemka” – „Komedia ludzka” – „Komedia ludzka” na tle epoki – Paryż – Wie...

– Wiatrologia – O literaturze niemoralnej – Komentarz do komentarza – O "sztuce dla bankierów" – "Polskim butem" w obce bóstwa – Na marginesie stulecia Byrona – Przyjacielu – motorniczy tramwaju nr 7… – Stefan Żeromski nie żyje – Po zgonie Władysława St. Reymonta – Dusza Conrada – Nekrolog rymu – Le théâtre de Stanisław Ignacy Witkiewicz –Teatr Stanisława Ignacego Witkiewicza – Trzęsawisko – Plotki starego lirnika – Zjazd PEN-Clubu w Warszawie – Gry słów – Brzydka książka – Proza, wiersz i przekła...

Anna Janko: "Z czego się śmiejemy?" JÓZEF BAKA: "UWAGI RZECZY OSTATECZNYCH I ZŁOŚCI GRZECHOWEJ". Wybór - Młodym uwaga - Starym uwaga - Uwaga damom - Cudzoziemcom - Uwaga zabawnym czy zatrudnionym chmielem głowom - Uwaga prawdy z rozrywką - Bogaczom ciemnym oświecenie TADEUSZ BOY-ŻELEŃSKI: "SŁÓWKA". Wybór - Słówka - Ach! Co za prześliczne abecadło! - Teatrologia z kajetu pensjonarki 1. Stefania 2. Ernestynka 3. Franio 4. Ludmiła - Z nastrojów wiosennych - Dziadzio - Litania ku czci P. T. ...

Książki tej Tadeusz Boy-Żeleński nie zdołał już opublikować. Maszynopis złożył we Lwowie w Wydawnictwie Mniejszości Narodowych na dwa tygodnie przed swą tragiczną śmiercią. Tom zawiera eseje i recenzje pisane przez Boya we wcześniejszym okresie i opracowane na nowo: teksty poświęcone twórczości Słowackiego, Fredry, autorom francuskim i inne. Warto się z nimi zapoznać, bo dzieła tych wielkich żyją nadal na scenach wielu teatrów, a krytyczne spojrzenie Boya nie straciło nic ze swej ostrości i wnikliwości. [Isk...

"Zmysły, zmysły" to zbiór felietonów autorstwa Tadeusza Boya-Żeleńskiego dotyczące tematyki różnych kwestii związanych z seksualnością: antykoncepcją i aborcją, ale także edukacją seksualną, świadomością młodzieży oraz relacjach partnerskich młodych ludzi. Boy, znany ze swoich mistrzowskich felietonów, porusza tematy związane z miłością fizyczną w sposób wolny od zbędnej pruderii, choć elegancki, humorystyczny i lekki, ale mocno uderzający w XX-wieczne realia. Autor krytykuje ściśle konserwatywne i nieugięte sta...

Zbiór felietonów utrwalających wydarzenia i sylwetki ludzi związanych z artystycznym środowiskiem Krakowa tamtych czasów. Napisane niezwykle barwnym językiem, obfitujące w anegdoty i dowcipy, przekazują atmosferę dawnego Krakowa, tworzoną przez cyganerię, twórców Młodej Polski i kabaret "Zielony Balonik". [Ossolineum, 2004]