W „Historii psychiatrii” profesor Edward Shorter pokazuje, jak w ciągu 200 lat psychiatrzy przeobrazili się z uzdrowicieli z zakładów dla obłąkanych w strażników Prozacu. Książka jest nie tylko opowieścią o rozwoju jednej z gałęzi medycyny – wiele mówi też o wzorcach kulturowych oraz normach etycznych dawniej i dziś.

Książka Edwarda Shortera to w większym stopniu historia ludzi i uwarunkowań kulturowych, mających wpływ na rozwój psychiatrii, niż koncepcji i idei związanych z tą dziedziną wiedzy. Autor ukazuje szczegółowo związki między medycyną a kulturą i historią. Bada, jak rozumienie chorób psychicznych, postawy społeczne wobec nich oraz zachowania pacjentów oddziaływały na siebie nawzajem i jak zmieniały się przez lata.

Shorter oprowadza czytelnika po XVIII-wiecznym przytułku dla chorych psychicznie i XIX-wiecznym zakładzie dla obłąkanych, opisuje batalię o elektrowstrząsy i zjawisko nazywane psychofarmakologią kosmetyczną. Podkreśla znaczenie neurologii i neurobiologii dla leczenia psychiatrycznego. Kwestionuje natomiast aktualność psychiatrii zorientowanej psychoanalitycznie i psychodynamicznie. Podważa sądy tych, którzy w latach 60. i 70., zwracając uwagę na rolę psychiatrii w utrzymywaniu kontroli społecznej i politycznej, tworzyli ruch antypsychiatryczny. Shorter utrzymuje, że psychiatria ma przed sobą przyszłość i ani neurologia, ani psychologia nie będą w stanie jej zastąpić. Przedstawia realia społeczeństw zmieniających postawę wobec osób z zaburzeniami psychicznymi oraz wysiłki pokoleń naukowców i psychiatrów próbujących ulżyć cierpieniom chorych.

Napisaną ze swadą książkę wypełniają informacje, które powinny zaciekawić nie tylko specjalistów, ale i wszystkich zainteresowanych podstawami i pochodzeniem nowych metod leczenia psychiatrycznego.


Edward Shorter kieruje Katedrą Historii Medycyny na Uniwersytecie w Toronto. Prowadzi badania i publikuje artykuły dotyczące chorób psychosomatycznych. Jest autorem kilkunastu książek z dziedziny historii medycyny. Za „Historię psychiatrii. Od zakładu dla obłąkanych po erę Prozacu” otrzymał Jason A. Hannah Medal of The Royal Society of Kanada.

[WSiP Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2005]