Kariatyda!
O tak, istotnie prawdziwa Kariatyda społeczeństwa, ta nędzna dziewczyna z ludu, ten muł roboczy w rękach kobiet, muł źle karmiony, śpiący na ziemi, dręczony dniami i nocami całymi. Bez promyka światła dźwiga ta Kariatyda całe brzemię pracy i niedoli, a gdy zapragnie być kobietą, gdy spełni posłannictwo, jakie natura jej nakazuje, rodzić swoje dzieci musi w nędzy i opuszczeniu, podrzucać po rozstajnych drogach jak szczenięta, co gorsza, nie mogąc znaleźć środków do życia, morduje swój płód własnymi rękami.
Mężczyzna, jak pies gończy, ściga nieszczęśliwą, wtrącając ją dla swojego kaprysu lub dla zadowolenia chwilowej żądzy w przepaść hańby i rozpaczy. A wprędce zapomina nawet rysów postaci tej, którą brutalnie zmusił do występku, waląc na jej ramiona wszystkie następstwa podobnego kroku*.


---
* Gabriela Zapolska, "Kaśka Kariatyda", Wydawnictwo Literackie, 1997, str. 378.