Recenzent: Marta Rojewska (atram_ent)


Na polskim rynku wydawniczym ukazał się szósty zbiór felietonów brytyjskiego dziennikarza motoryzacyjnego Jeremy’ego Clarksona. Tym razem są to teksty pisane dla „Sunday Timesa” z okresu styczeń 2011 – grudzień 2013, w imponującej liczbie ponad stu dwudziestu, które łączy jedno: samochody.

Zazwyczaj „Świat według Clarksona” był mieszanką tematów dotyczących praktycznie każdej dziedziny życia: od kuchni, przez niechęć Jeremy'ego do języka niemieckiego i ekologów, po kolejne przepisy drogowe zatruwające życie Brytyjczykom. Tym razem... jest dokładnie tak samo, tyle że w każdym felietonie w mniejszym lub większym stopniu autor dokonuje oceny wybranej nowinki motoryzacyjnej, którą akurat dostał do przetestowania. Czasem cały tekst dotyczy konkretnego modelu, a czasem tylko kilka słów w ostatnim akapicie. Odbiorców nastawionych na obiektywną ocenę poszczególnych modeli od razu wyprowadzam z błędu: Clarkson nie jest obiektywny (Porsche 911 nie lubi, „bo nie”; co ekologiczne – jest z gruntu złe; każdy właściciel peugeota to potencjalny „niedzielny kierowca”, więc lepiej tego samochodu nie kupować ze względów wizerunkowych i jeśli tylko potrafi się jeździć; audi może być świetne, ale i tak lepsze jest bmw) i nie jest rzetelny. Nie znajdziemy tu bowiem pełnego opisu samochodu, jego właściwości, danych o silniku, cenie i wyposażeniu, lecz ogólną refleksję/intrygujące skojarzenie/opis zupełnie innego samochodu (dla kontrastu)/rozważania dotyczące jednego maleńkiego elementu (odpowiednie zakreślić). Podejście Jeremy'ego do tematu motoryzacji jest bardzo proste: samochód powinien co prawda zapewniać możliwość przemieszczania się między punktem A i B, ale w istocie ma sprawiać kierowcy ogromną frajdę (ergo, nie musi być wygodny, praktyczny itd.). Dziennikarz uwielbia bawić się samochodami i chociaż znany z ekstrawaganckiego i bardzo kosztownego gustu, jest skłonny przyznać, że małe miejskie autko to świetny samochód – jeśli tylko spełnia ten zasadniczy warunek.

Kilka uwag i refleksji:

– czytanie całości za jednym zamachem jest trochę nużące. Co jakiś czas powracają te same skojarzenia, metafory, nawiązania, poglądy, co w pojawiających się co weekend pojedynczych tekstach nie zwracałoby uwagi, ale tutaj jest bardziej widoczne i szybko ujawnia się pewna schematyczność felietonów. Na szczęście to książka, którą spokojnie można odłożyć i wrócić do niej po jakimś czasie, więc nie należy uznawać tego za wadę;
– osoby, które nie znają się na samochodach, mogą się bawić przy lekturze równie dobrze jak motoryzacyjni maniacy; co ważne – dzięki trzem wklejkom ze zdjęciami recenzowanych samochodów mniej więcej wiedzą, o czym (powinna być) mowa;
– fani Clarksona (do których należę) jak zwykle będą mieć dużo zabawy, dobrej zabawy;
– najważniejszym elementem tekstów jest oczywiście poczucie humoru autora i jego wyjątkowy styl, z którym (co warto zaznaczyć ze względu na osoby, dla których będzie to pierwszy kontakt z tym autorem) jest jak z operą – albo pokocha się go od pierwszej chwili (strony), albo uzna za nieznośny. Niemniej jednak ta pozycja ma równie wysoki poziom jak poprzednie części serii, a Clarkson, jak to Clarkson, nie zważa na to, kogo obrazi tym razem, daleki jest od zachowywania politycznej poprawności i sypie stereotypami na prawo i lewo;
– nie ma aneksu z krótkimi notkami na temat ludzi pojawiających się w felietonach. Autor używa odniesień, nawiązań do postaci z brytyjskiej sceny politycznej i medialnej, które polski czytelnik zna bardzo mało albo wcale, co powoduje, że niektóre uwagi są niezrozumiałe. Problem ten w poprzednich zbiorach był rozwiązany właśnie za pomocą aneksu, i tu wyraźnie tego brakuje.




Autor: Jeremy Clarkson
Tytuł: Co może pójść nie tak?
Przekład: Michał Strąkow
Wydawca: Insignis, 2015
Liczba stron: 663

Ocena recenzenta: 5/6