Drugie, znacznie rozszerzone wydanie głośnej książki Stefana Bratkowskiego, wymierzonej przeciw sposobowi, w jaki nasza tradycja historyczna traktuje Tadeusza Kościuszkę.

"Rzadko zdarza się nam ostatnimi czasy czytać z tak polemiczną pasją napisaną książkę" (T. Żółciński, "Argumenty"). "Srogie cięgi zbierają w książce liczni koryfeusze naszej humanistyki. Bratkowski nikomu nie przepuszcza, choćby to był bardzo utytułowany uczony. Zdumiewa erudycja publicysty, który niejeden raz w kozi róg zapędza profesjonalistów" (R. Karaś, "Tygodnik Kulturalny"). "Pięknie... walczy Bratkowski, z werwą i wiedzą, rozmachem i talentem, tworząc porywającą, pasjonującą książkę" (KTT, "Kultura"). "...bardzo wysoko cenię ową Bratkowskiego przygodę z historią i chciałbym, by znalazł on naśladowców" (J. Pomorski, "Życie Literackie"). "Bratkowski nie jest w swych atakach sprawiedliwy. Ale my patrzący z boku – odnosimy zarówno z lektury książki Bratkowskiego, jak i z lektury (ciągle za słabej) dyskusji historyków z Bratkowskim, ogromnie wiele satysfakcji intelektualnej, która powstaje zawsze wtedy, gdy dwie równouprawnione racje ze sobą się ścierają. Kłóćcie się – zawsze coś z tego pozostanie!" (K. Koźniewski, "Polityka").

[Wydawnictwo "Śląsk", 1979]