Recenzent: Kinga Młynarska


„Królowa lodów z Orchard Street” to wielogatunkowy miszmasz. Z jednej strony jest specyficzną biografią zwyczajnej dziewczynki, które wyrosła na niezwykłą kobietę sukcesu, z drugiej zaś – powieścią przygodową, która barwnie charakteryzuje przemiany społeczno-gospodarcze w XX wieku.

Malka Treynowsky, kilkuletnia rosyjska emigrantka, wraz z rodziną trafia do USA. Amerykański sen jednak się nie spełnia, pojawia się za to seria mniejszych i większych koszmarów – zniknięcie ojca, śmierć młodszej siostry, nienawiść matki czy wreszcie wypadek samej Malki. Dziewczynka zostaje stratowana (a wskutek tego trwale okaleczona) przez konia miejscowego lodziarza. Wściekła pani Treynowsky porzuca córkę, która nie będzie już w stanie zarobić na swoje utrzymanie. Nad dziewczynką lituje się odpowiedzialny za zdarzenie pan Dinello. Malka dostaje dach nad głową i wyżywienie, ale w zamian pomaga w lodziarni. Zdobyte tam doświadczenie, wielka kreatywność i spryt bohaterki pozwolą jej później stać się jedyną i niezastąpioną Królową Lodów.

Susan Jane Gilman opowiedziała interesującą historię brzydkiej, samotnej, kalekiej i nieszczęśliwej dziewczynki, którą życie zmusiło do radzenia sobie samodzielnie z wszelkimi niepowodzeniami (najczęściej zgodnie z zasadą „cel uświęca środki”). Nauczyła się ona kraść, kłamać i wykorzystywać ludzi dla swoich potrzeb. Ze szczerej i wrażliwej kilkulatki Malki przemieniła się w cyniczną, nieco egoistyczną i bezwzględną Lilian Dunkle, która pragnie nie tyle bogactwa, co sławy i szacunku. Jak gdyby całe życie musiała udowadniać tym, którzy z niej szydzili, że mimo swoich wad i ograniczeń stała się jedną z najważniejszych kobiet Ameryki.

Wszelkie zdarzenia poznajemy z perspektywy głównej bohaterki – i musimy wierzyć w subiektywną opowieść o tym, jak mała i niepozorna Malka Treynowsky Bialystoker staje się żądną chwały bizneswoman, Lillian Dunkle. Kobieta jest bardzo wiarygodna – chwali się swoimi (drobnymi lub całkiem dużymi) zwycięstwami, ale bez cienia wahania zdradza też bolesne czy niewygodne fakty ze swojego życia. Przedstawiając własne losy oraz wspominając znajomych, mimowolnie kreśli obraz całego społeczeństwa – najpierw środowiska emigrantów, potem (gdy czuje się już w USA jak u siebie) – Amerykanów.

Bohaterka ma wiele do opowiedzenia, bo przeszła w życiu tyle, że jej doświadczeń z powodzeniem wystarczyłoby na wypełnienie biografii kilku osób. Zadziwiająca jest zdolność adaptacji Malki/Lillian do nowych (najczęściej trudnych) sytuacji. Kobieta potrafi wydobyć się z każdej opresji, nawet jeśli przeciw niej jest… cały świat.

„Królowa lodów z Orchard Street” to ponad sześćset stron dynamicznej (prowadzonej dwutorowo) narracji, która dojrzewa razem z bohaterką. Zaskakujące zwroty akcji i humor nie pozwalają na znużenie. Imponuje bogactwo poruszanych tematów (ukazywanych jakby mimochodem), m.in. surowe wychowywanie, wykorzystywanie dzieci jako taniej siły roboczej, życie „zwykłych” obywateli podczas II wojny światowej, kłopoty emigrantów, zmiana postrzegania kobiety jako np. partnera biznesowego, rodzina i jej funkcjonowanie, i oczywiście lody – ileż tu smakowitych ciekawostek o najpopularniejszym deserze świata!




Autor: Susan Jane Gilman
Tytuł: Królowa lodów z Orchard Street
Przekład: Berenika Janczarska
Wydawca: Czarna Owca, 2015
Liczba stron: 608

Ocena recenzenta: 5/6


Kinga Młynarska jest autorką bloga dajprzeczytac.blogspot.com