„Wydaje się, że już zaakceptowano w pełni przekonanie, że zbiory publiczne nie są dziedzictwem duchowym, świadectwem historii danego kraju i wizerunkiem jego pamięci, tak dalece cennej dla naszych laickich demokracji, jak cenne były dla wiernych w społeczeństwach religijnych obiekty kultu, ale że są tylko zwyczajnym towarem, który można odstępować, wymieniać, wypożyczać, a po pewnym czasie sprzedawać.

Taka, już powszechna, postawa przypomina w swoim skrajnym wyrazie »rewolucję kulturalną« podobną do tamtej, którą w 1968 roku urzeczywistnili chińscy przywódcy polityczni.

Dochodzi do głosu wprawdzie w sytuacji kapitalistycznej globalizacji, jednak kryje w sobie właściwości nieujawnione i radykalne, ponieważ ma za podstawę takie samo pogardzanie historią, kulturą, przeszłością i przejętym po niej dziedzictwem.

Ten okolicznościowy tekst nie utracił jeszcze swego sensu dlatego, że prócz sprawy Abu Zabi porusza również kwestię znaczenia kultury, a w szczególności muzeów w społeczeństwie, w którym kultura nie jest niczym więcej niż rozrywką, a muzea pełnią funkcję supermarketów”.


Tekst porusza kwestię znaczenia kultury, a w szczególności muzeów w społeczeństwie, w którym kultura nie jest niczym więcej niż rozrywką, a muzea pełnią rolę supermarketów. Cytaty z Tomasza Manna i T.S. Eliota, będące mottem książki, jasno wyrażają naturę tej katastrofy, której pierwsze rezultaty możemy już oglądać.


Jean Clair – ur. 1940; francuski historyk sztuki i eseista; wieloletni dyrektor Musée Picasso w Paryżu. W 1995 roku został dyrektorem Stulecia Biennale w Wenecji; kurator ważnych wystaw o zasięgu międzynarodowym (ostatnio wystawy „Mélancolie” w Grand Palais w Paryżu w 2006 roku). Autor m.in. „Les Chemins détournés” (1962), „La Responsabilité de l’artiste” (1997), „La Barbarie ordinaire. Musique à Dachau” (2001) i „Journal atrabilaire” (2006), „De immundo” (słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2007, przeł. Maryna Ochab). W maju 2008 roku został członkiem Akademii Francuskiej.

[słowo/obraz terytoria, 2009]