Pisze autor:

"Zamierzam opowiadać nie tyle o swoich własnych losach, ile o losach całego pokolenia współczesnej mi generacji, tak obarczonej brzemieniem historycznych przeznaczeń, jak mało która w dziejach świata. My wszyscy, nawet ci najbardziej skromni i maluczcy, doznawaliśmy głębokich wstrząsów, spowodowanych nieustannymi prawie wulkanicznymi erupcjami naszej ziemi europejskiej. [Wstrząsy te] trzy razy wywracały mi dom i burzyły życie, odrywały od przeszłości, i od tego, co posiadałem, z dramatyczną siłą rzucały mnie w pustkę i stawiały przed tak dobrze mi znanym: »Nie wiem, co dalej«".

"Z całej przeszłości pozostało mi więc tylko tyle, ile zachowałem w pamięci, wszystko inne jest dla mnie w tej chwili albo nieosiągalne, albo utracone. Lecz pokolenie nasze nauczyło się gruntownie zacnej sztuki nieopłakiwania tego, co utracone, możliwe więc, że brak dokumentacji i szczegółów wyjdzie nawet mojej książce na dobre. Uważam bowiem pamięć naszą nie za żywioł przypadkowo zatrzymujący nbsp;j e d n enbsp; i przypadkowo gubiący nbsp;i n n enbsp; elementy, ale za siłę, która świadomie porządkuje jedne i mądrze eliminuje drugie. To wszystko, co uchowało się samo, ma prawo ocaleć dla innych".

Warto spojrzeć oczami Zweiga na "świat wczorajszy", kiedy to teraźniejszy chylił się ku upadkowi, a nowy, który powstawał, wbrew nadziejom wszystkich Europejczyków na lepsze życie, okazał się czarną nocą nazizmu.


Stefan Zweig (1881-1942) – austriacki prozaik, dramaturg i pacyfista. Światową sławę zyskał dzięki wnikliwym psychologicznym nowelom i powieściom. Opublikował wiele starannie udokumentowanych zbeletryzowanych biografii. Po polsku ukazały się zbiory nowel: "Amok" oraz "24 godziny z życia kobiety i inne opowiadania", powieści "Niecierpliwość serca" i "Dziewczyna z poczty", biografie literackie, takie jak "Balzac", "Józef Fouché", "Maria Antonina", "Maria Stuart", "Triumf i tragizm Erazma z Rotterdamu". Swoje życie opisał w książce "Świat wczorajszy. Wspomnienia pewnego Europejczyka".

[PIW, 2015]