Oskar i pani Róża (Schmitt Éric-Emmanuel)
Dostałem tę książeczkę wczoraj wieczorem. Mam taki zwyczaj, że lektur, które mnie zafascynują, nie czytam na jeden raz. Smakuję je i odkładam na następny dzień, czasem na dłużej, żeby się nimi nacieszyć, żeby się jeszcze nie skończyły.
"Oskar i Pani Róża" to książka tak krótka, że można ją przeczytać w niecałą godzinę. Omal nie uległem pokusie. W połowie jednak instynkt podpowiedział mi: zostaw, poczekaj, pomyśl - dokończysz jutro. Doczytałem więc rano. I?
Dwanaście listów do Pana Boga umierającego na białaczkę chłopca w nowoczesnym świecie. Właściwie powinienem na tym skończyć, ale muszę dodać jeszcze kilka słów. To nie jest patetyczny hymn o odchodzeniu. Bohater jest w jakiś sposób podobny do Mikołajka (może to wina i zasługa Basi Grzegorzewskiej, rewelacyjnej tłumaczki), a więc w niezwykle ekspresyjny sposób opowiada o współczesnym, co z tego że szpitalnym, świecie. Za namową cioci Róży - Dusicielki z Langwedocji - pisze listy do Pana Boga i powoli umiera.
O umieraniu pisać nie jest łatwo, pokazać tę drogę też nie. Schmidtowi się chyba udało. Czy to znaczy, że po tej lekturze przestaniemy się bać śmierci? Ależ nie, natomiast z pewnością przybliżymy się do mówienia o niej, do spoglądania na umieranie jak na coś, co nas nie tylko czeka, ale co jest nam dane.
Marie d'Henzel pokazała śmierć od strony opiekunki ludzi odchodzących w hospicjum. Schmidt spróbował tego samego ale ze strony świadomego dziecka. Czy mu się to udało? Oceńcie sami.
Pewnie będę do tej książeczki wracał jeszcze wielokrotnie, ponieważ zapewne umknęło mi wiele niuansów w niej zawartych. Wzmocniłem jednak swoje przekonanie, że o umieraniu trzeba rozmawiać, że trzeba się uczyć je przyjmować. Nie ma prostych recept na zachowania w sytuacjach ostatecznych, ale są przykłady.
Specjalne podziękowania dla Barbary Grzegorzewskiej - ona po prostu jest jedną z niewielu mistrzyń przekładu.