Po powieści o Sherlocku Holmesie sięgają nie tylko amatorzy klasycznych historii detektywistycznych i kryminału jako takiego, ale po prostu miłośnicy literatury, dla których Holmes jest ikoną, swoistym szablonem, od jakiego tworzy się nowych detektywów. Wyłamać się z tego szablonu to sztuka. Udaje się ona niejednokrotnie, przykładem może być choćby Hercule Poirot. Carole Douglas także spróbowała. Wykorzystała w tym celu postać już stworzoną, i to także przez legendarnego Conan Doyle'a – mianowicie Irene Adler, jedyną kobietę, która przechytrzyła Holmesa.

Powieść zaczyna się pod koniec XIX wieku. Jej narratorką jest uboga panna, osierocona córka pastora. Idzie sobie ona przez Londyn, głodna i zmartwiona, bo właśnie wyrzucono ją z pracy, nie ma co jeść ani gdzie mieszkać, a wychowanie i religia, niezwykle w niej silne – jak sama twierdzi – nie pozwalają jej na kradzież, i tak dalej, i tak dalej. Do jej skromnej torby dobiera się złodziej, którego chwyta i odpędza nie kto inny, jak sama Irene Adler. Początek obiecujący. Teraz nic, tylko zawiązać akcję i dalejże w intrygę kryminalną.

Intryga taka się zawiązuje, kiedy u Irene pojawia się słynny amerykański jubiler Tiffany i proponuje jej odnalezienie brylantowego pasa. Do tej samej sprawy najmuje także słynnego detektywa Holmesa.

Pomysł jest przyjemny. Nie raz już pisano o pojedynkach detektywów. Zanosi się na dobrą powieść, w której niezwykła inteligencja Holmesa i jego dedukcja zmierzą się z podobnie lotnym umysłem Adler, wyposażonej również w intuicję, znajomość ploteczek i stosunki towarzyskie. Smaczku dodaje całości to, że wszystkie fragmenty opowieści, w których występuje Holmes pisane są w podobnej stylistyce jak opowiadania Conan Doyle'a, postać Sherlocka oddana jest jeśli nie z maestrią, to na pewno z dużym kunsztem.

I na tym, niestety, przyjemność lektury się kończy.

Irene Adler nie jest inteligentna, jak wmawia się czytelnikowi, bo bynajmniej nie widać tego w jej zachowaniu. Ma być intrygująca i niezwykła, a w mojej głowie pozostało jedynie wrażenie pustki i braku konsekwencji tak w jej zachowaniu, jak charakterze. Narratorka jest w nią zapatrzona jak Watson w Holmesa, tyle że doktor miał jakieś podstawy po temu.

W ogóle postać Irene Adler została stworzona niedbale, powierzchownie i bez polotu, a znakomity pomysł – zmarnowany. Irene jest obdarzona wieloma talentami, wszystko w życiu jej się udaje – ale dzięki szczęściu oraz wszechmocy autorki, a nie rzeczywistym umiejętnościom. Przy tym wszystkie jej ewidentnie głupie zachowania są wygładzane i usprawiedliwiane. Odbiera to przyjemność z lektury, kiedy sama Carole Douglas broni przed czytelnikiem swojej bohaterki, jakby chciała powiedzieć: "och, Irene jest cudowna".

Ta powieść nie jest nawet przeciętna. To po prostu tani romans z dodanym wątkiem kryminalnym i postacią Sherlocka Holmesa. Żałuję tego ogromnie, bo fragmenty o wielkim detektywie napisane są znakomicie. Tym gorzej, że o Irene Adler autorka nie zadbała.

Książkę oceniłem na 2. Polecam ją jednak tym, którzy uczą się pisać kryminały. Pamiętajcie, tak się tego nie robi.