49. Niezwyciężony (Lem Stanisław) (4,0)
Klasyka science-fiction. Raczej długie opowiadanie, niż powieść. Kto zna poglądy Lema na możliwości kontaktu z inną cywilizacją, szybko zorientuje się o co w "Niezwyciężonym" chodzi. Dość to wszystko zgrabne, ale w porównaniu do "Solaris" powierzchowne. Zbyt łatwo poznajemy rozwiązania. Po macoszemu potraktowano rozbudowę psychologii postaci. No i słynna wpadka z pierwszym zdaniem. Mimo to - zdecydowanie warto.

50. Bunt mas (Ortega y Gasset José) (3,5)
Przereklamowany zbiór spekulatywnych, zgrabnych twierdzeń nie wynikających logicznie z siebie, przypomina mi puste jajko Faberge. Piękna inkrustacja i klejnoty na wierzchu, a w środku nic. Podpadł mi Gasset szczególnie tekstami o narodach Europy środkowo-wschodniej, które bez sensu żądają niepodległości, do której nie są przygotowane (czyżby to jedna z wersji tezy o Saisonstaat?). Natomiast spodobało mi się postawienie tezy, że idea państwowa kształtuje naród, a nie odwrotnie. A język i granice przeszkadzają tworzeniu narodu, a nie, jak twierdzi większość badaczy, konstytuuje go. Jest to na dodatek element pomijany w recenzjach Gasseta, skupiających się zazwyczaj na teorii mas.

51. Psychologia tłumu (Le Bon Gustaw) (5,0)
Esej o wiele starszy od "Buntu mas" i o wiele, wiele lepszy. Typologia tłumu i jego zachowań niezwykle trafna i aktualna. Ciekawie teraz porównywać twierdzenia LeBona z zachowaniami wyborców, czy polityków. Zachwycają nawet drobiazgi, jak kilkanaście zdań o ławie przysięgłych, na której werdykty nie ma wpływu wykształcenie jej członków. Precyzyjny, choć prosty język; gdzie trzeba przykłady. Jednym słowem wzór obiektywnego i pouczającego eseju.

52. Sroka w krainie entropii (Baňková Markéta) (4,5)
Współczesne bajki o fizyce. Od prawa Archimedesa na przykładzie Hipopotama, przez prawa termodynamiki wyjaśniane na przykładzie chłodzenia brzuszka królika butelką Kofoli, aż po kota Schrödingera i kosmologiczną teorię strun. Krótko i z humorem.

53. Czerwony kapelusz (Marshall Bruce) (4,0)
Na pozór gorzko o hierarchii Kościelnej, nie raz Marshall przywala z grubej rury niczym zatwardziały antyklerykał. Ale jednak ta opowieść o życiu szkockiego, katolickiego księdza jest świadectwem głębokiej wiary i niesie nadzieję. Kilka cytatów wypisałem tu: Bruce Marshall (zbiór cytatów)

54. Listy do młodego przyjaciela (Thugutt Stanisław August) (4,0)
Króciutkie wskazówki dla młodych zbuntowanych. Mocne, logiczne i niosące nadzieję. Na dodatek podkreślające, że nic nie osiągnie się bez ciężkiej pracy. Polecam lekturę wszystkim "antysystemowcom" :) Stare wydanie dostępne na Polonie, a nowy bezpłatny e-book z posłowiem do pobrania tu: http://nowyobywatel.pl/2014/01/24/listy-do-mlodego-przyjaciela/

55. Gołębiarki (Hoffman Alice) (3,5)
Arcykobiece czytadło w realiach starożytnej Judei. Autorka nie szczędzi głównym bohaterkom trosk, wzruszeń i miłości. Wszystko w okrutnym świecie chorób, gwałtów i śmierci. Obiektywnie rzecz biorąc powieść nie jest zła, ale jakoś mnie nie wciągnęła. Szczególnie, że wiedziałem jak się skończyło oblężenie Massady, przez co bardzo mocna końcówka powieści mnie nie zaskoczyła.

56. Fernando (Leaf Munro) (4,0)
Klasyka literatury dziecięcej. Udało mi się kupić wydanie z oryginalnymi, czarno-białymi ilustracjami, które podnoszą ocenę. Sama historia nie porywa, prawdopodobne przez nie najlepsze tłumaczenie (znam oba i W. Drabika i Ireny Tuwim, ale żadne mi nie odpowiada).

57. Chazarski wiatr (Halter Marek) (4,5)
Typ powieści, w której współczesny bohater wplątuje się w groźne intrygi mające źródło w historiach sprzed wieków spopularyzował Dan Brown. Ta pozycja jest starsza niż "Kod Leonarda da Vinci" ale bazuje na podobnym schemacie. Akcja prowadzona jest dwutorowo w roku 2000 i w X wieku. Francuski pisarz rozgryza tajemnicę Chazarów. Potężnego ludu, którego państwo nagle zniknęło z map świata. Ludu, który jako jedyny zamiast chrześcijaństwa przyjął za swoją religię państwową judaizm. Pozycja nieco melancholijna i nostalgiczna, co może dziwić w kontekście wątku sensacyjnego, ale się sprawdza. Na dodatek wciąga wątek współczesnych kaukaskich "Żydów z gór" (por. https://pl.wikipedia.org/wiki/Żydzi_górscy )

58. Jeden dzień Iwana Denisowicza (Sołżenicyn Aleksander) (5,0)
Klasyka literatury łagrowej. Nie porusza, jak opowiadania Szałamowa, ale i tak bardzo dobra.

59. Robert i Róża (Klunder Małgorzata) (5,0)
Narratorka - młoda dziewczyna opisuje swoją niezwykłą rodzinę. Rodzice - para miłośników literatury, myśląca i czująca Tolkienem, Sienkiewiczem, czy Jackiem Kaczmarskim wychowuje dzieci w tymże duchu. Każde wydarzenie filtrowane jest przez szereg nawiązań literackich i filmowych (jako że mieszkają w Poznaniu, oczywiście również do "Jeżycjady). Z początku fabuła przypomina zbiór rodzinnych anegdot, ale później akcja się rozkręca. Jest i dyskusja o Harrym Potterze, i rozdział, w którym dochodzi do kłótni o różnice pomiędzy filmem Jacksona, a Tolkienowską trylogią i rozczarowanie nowszym Łysiakiem. Ponadto dobrze zarysowano Poznańskie tło. Polecam miłośnikom niebanalnej rozrywki.

60. Encyklika Laudato Si’ Ojca Świętego Franciszka poświęcona trosce o wspólny dom (Franciszek (właśc. Bergoglio Jorge Mario)) (4,0)
Podchodziłem do lektury tej "ekologicznej" encykliki z mieszanymi uczuciami wywołanymi przez szum medialny. Okazało się, że media jak zwykle kilka marginesowych fragmentów rozdmuchują i robią sensację z niczego. Zawodzi natomiast styl. Cóż. Benedykt XVI to to nie jest. Tamten pisał świetne, erudycyjne eseje. Franciszek coś na pograniczu felietonu i homilii :)

W TRAKCIE:
Niewola (Spiró György)
Opasłe tomiszcze. Powieść o Żydach w starożytnym Rzymie. Po bardzo dobrych doświadczeniach z "Mesjaszami" i "Iksami" wiele sobie po "Niewoli" obiecuję. Obym się nie zawiódł. Już na początek jest ciekawie - główny bohater okazuje się niepełnosprawny: "Uri miał kiepski wzrok. Miał też kłopoty z nogami, przy chodzeniu bolały go stopy i łydki, od małego nękał go również ból krzyża, prawe biodro miał większe niż lewe, ale najgorzej było z oczami: ostro widział jedynie z bliska."