Przyznaję bez bicia, że wcześniej nie czytałem nic z Kapuścińskiego. Trochę skubnąłem „Hebanu”, trochę „Szachinszacha”, ale dopiero teraz wgłębiłem się w pisarstwo naszego reportera. I zapewne nie jest to dobry początek, ale co tam.

Kapuściński wplątuje w historię swoich podróży rozważania nad „Dziejami” Herodota. Mówi o miejscach, które odwiedził grecki historyk, o ludziach, których spotkał i wysłuchał, o jego metodach badawczych, a przy okazji mówi o tym, że sam dotarł dalej, że poznał więcej historii, że był w samym centrum wydarzeń, gdy tamten zbierał relacje post factum. Wydawałoby się, że już to mogłoby wbić Kapuścińskiego w pychę i z pogardą mógłby patrzeć na swego poprzednika – nic bardziej błędnego: „Czytając Herodota, stopniowo odnajdywałem w nim bratnią duszę. Co wprawiało go w ruch? Skłaniało do działania? Kazało podejmować trudy podróży, ryzykować kolejne wyprawy? Myślę, że ciekawość świata. Pragnienie, żeby t a m być, za wszelką cenę t o zobaczyć, koniecznie t o przeżyć”. Herodot jest dla niego autorytetem. Brata się z nim, ale istnieje tu pewna różnica między dwoma autorami. Grek, mając mniejsze możliwości, osiągnął relatywnie więcej i to właśnie jest godne podziwu. Trudno nam dzisiaj zrozumieć, z jakimi trudnościami musiał borykać się starożytny historyk, nie potrafimy sobie tego wyobrazić w naszym przetechnicyzowanym świecie, świecie, w którym tak jak dwa i pół tysiąca lat temu nic nie jest pewne, w którym rządzą te same prawa: „Ale czy robiłem słusznie, próbując uciekać w historię? Czy miało to jakiś sens? Przecież odnajdujemy w niej to samo, przed czym zdawało nam się, że zdołamy uciec”.

Pomiędzy Indiami, Chinami i Afryką wędrujemy w czasie i przestrzeni, mając za przewodników Kapuścińskiego i Herodota. Obaj są mistrzami w swoim rzemiośle. Zostawiają nam trochę spostrzeżeń, bez wskazówek, jak je wykorzystać. To chyba jedna z tych książek, które trzeba po przeczytaniu przemyśleć, zanim odstawi się na półkę. Polecam!!!