Dodany: 14.09.2009 12:00|Autor: mchpro

Książki i okolice> Kącik językowy

3 osoby polecają ten tekst.

Odmiana nazwisk


Obserwuję od kilku lat wśród użytkowników polszczyzny nasilającą się tendencję do unikania odmiany nazwisk. Nie rozumiem, jaka może być tego przyczyna?

Na stronie PWN ( http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629611 ) możemy przeczytać:

"Ogólne zalecenie dotyczące odmiany nazwisk polskich i obcych jest następujące: jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie nazwiska jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmieniać.

Wybór odpowiedniego wzorca odmiany zależy głównie od: 1) płci właściciela, 2) jego narodowości, 3) zakończenia nazwiska (może chodzić albo o zakończenie fonetycznej formy nazwiska, albo o zakończenie tematu)."

Dalej na podanej przeze mnie stronie można znależć szczegółowe wskazówki, jak odmieniać nazwiska różnych typów i pochodzące z różnych języków.
Wyświetleń: 32589
Dodaj komentarz
Przeczytaj komentarze
ilość komentarzy: 43
Użytkownik: joanna.syrenka 14.09.2009 18:44 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
Przyczyna jest głównie taka, że niejaki pan (dajmy na to) Hyży zrugał mnie/nas kiedyś za odmianę swojego nazwiska.... ;-)

Teraz już się nauczyłam po prostu pytać: "Czy Pana/Pani nazwisko się odmienia?". Z tym że pisarz na BNetce istotnie może nie udzielić mi osobistej odpowiedzi :-)))
Użytkownik: verdiana 14.09.2009 20:32 napisał(a):
Odpowiedź na: Przyczyna jest głównie ta... | joanna.syrenka
Odmienia się zawsze, jeśli tylko jest to możliwe, niezależnie od zdania właściciela nazwiska. Natomiast właściciel powinien wiedzieć, JAK się odmienia jego nazwisko, bo czasami jest kilka wariantów, takie np. nazwisko Jabłonna może się odmieniać Jabłonnej albo Jabłonny, zależnie od pochodzenia (od rzeczownika albo przymiotnika).

Najbardziej jednak szokuje mnie, kiedy ktoś nie umie poprawnie zapisać WŁASNEGO nazwiska. A bardzo często widzę np. nazwisko dwuczłonowe ze spacjami przed dywizem i po.
Użytkownik: mchpro 14.09.2009 21:06 napisał(a):
Odpowiedź na: Przyczyna jest głównie ta... | joanna.syrenka
Odmieniajmy śmiało:

Chyży, Chyżego, Chyżemu
Huelle, Huellego, Huellemu
Jagiełło, Jagiełły, Jagielle
Józków, Józkowa, Józkowowi
Kossak, Kossaka, Kossakowi
Lato, Laty, Lacie
Machała, Machały, Machale
Miodek, Miodka, Miodkowi
Mleczko, Mleczki, Mleczce
Winczorek, Winczorka, Winczorkowi
Zaremba, Zaremby, Zarembie
itd., itp.
Użytkownik: falkor 05.11.2009 02:06 napisał(a):
Odpowiedź na: Odmieniajmy śmiało: Ch... | mchpro
A pani Zofia Kossak? Jak odmieniać jej nazwisko? Zofii Kossakowej? Tak odmieniałbym nazwisko Kossakowa.
Użytkownik: janmamut 05.11.2009 04:41 napisał(a):
Odpowiedź na: A pani Zofia Kossak? Jak ... | falkor
Jakże: Kossakowej? Szczuckiej! Kossak to nazwisko panieńskie.

Choć w abstrakcyjnym przypadku innej Zofii Kossak jak najbardziej Kossakówny lub Kossakowej w zależności od stanu.
Użytkownik: Czajka 05.11.2009 05:26 napisał(a):
Odpowiedź na: Jakże: Kossakowej? Szczuc... | janmamut
Chyba się nie odmienia, tu znalazłam takie mądre:
Nazwiska kobiet o zakończeniu na -a, - ska, -cka, -dzka oraz -ewa, -owa odmieniają się jak przymiotniki.

Pozostałe nazwiska żeńskie zakończone na -a odmieniają się jak rzeczowniki pospolite o podobnym zakończeniu.
Halama - Halamy, Pakuła - Pakuły.
Nazwiska panieńskie zakończone przyrostami -ówna, - anka odmieniają się jak rzeczowniki:
Kozakówna-Kozakówny.
Wszystkie pozostałe nazwiska żeńskie są nieodmienne.

Hy, żeby odmienić, trzeba wiedzieć czy mężatka. :))

Użytkownik: falkor 05.11.2009 10:05 napisał(a):
Odpowiedź na: Jakże: Kossakowej? Szczuc... | janmamut
Jeżeli dobrze zrozumiałem, poprawną odmianą jest Kossakowej. W takim razie język traci precyzję wypowiedzi, ponieważ w dopełniaczu znika różnica między nazwiskiem Kossak a Kossakowa.
Użytkownik: janmamut 05.11.2009 21:34 napisał(a):
Odpowiedź na: Jeżeli dobrze zrozumiałem... | falkor
Kossakowej, jeżeli byłoby to nazwisko po mężu. Wtedy zaś ona jest właśnie Kossakowa, choć w dowodzie ma co innego. (Zakładam, że nie mamy na myśli Zofii Kossak-Szczuckiej).
Użytkownik: falkor 05.11.2009 23:24 napisał(a):
Odpowiedź na: Kossakowej, jeżeli byłoby... | janmamut
A co ma mieć w dowodzie?
Ja pytałem o panią Kossak (nie Kossakową), której mąż również nosi nazwisko Kossak (nie Kossakowy). W świetle tego, co znalazła Czajka, jej nazwiska nie odmieniamy. Chyba, że coś pokręciłem.
Użytkownik: Czajka 06.11.2009 00:59 napisał(a):
Odpowiedź na: A co ma mieć w dowodzie? ... | falkor
W dowodzie ma podstawową formę nazwiska. Kossak. :)
Prawdą jest, to co mówi Mamut, ale jeżeli używa się nazwiska bez przyrostka, to zasadą jest nie odmienianie żeńskich nazwisk zakończonych na spółgłoskę i na o (np. Mleczko). Wybór formy nazwiska jest dowolny. A ponieważ, niestety, "Coraz mniej pań - i jest to zupełnie naturalne i psychologicznie uzasadnione - chce ujawniać swój wolny stan przyrostkiem -ówna czy -anka. Nie ma już panien Mleczkówien czy Siewarżanek. (...) Częściej słyszymy formę Janina Mleczko niż Janina Mleczkowa [albo Mleczkówna]"
"Słownik ojczyzny polszczyzny", Jan Miodek

Falkor, jeżeli grzecznie dodamy imię albo pani lub pan przed nazwiskiem, to nic w dopełniaczu nie zaniknie. Nawiasem mówiąc, urzekł mnie czeski zwyczaj dodawania pan. I pan Hrabal wspomina pana Kafkę i pana Kunderę. :)
Użytkownik: Czajka 06.11.2009 02:05 napisał(a):
Odpowiedź na: A co ma mieć w dowodzie? ... | falkor
Jeszcze tylko chciałam dodać - Kossakowa to po prostu nazwisko pani Kossak (żony Kossaka) a Kossakówna to nazwisko panny Kossak (córki Kossaka).
Można używać podstawowej formy nazwiska i wtedy nie odmieniamy, można używać formy z przyrostkiem i wtedy odmieniamy. Ale cały czas jest to to samo nazwisko. :)
Użytkownik: juka 14.09.2009 23:56 napisał(a):
Odpowiedź na: Przyczyna jest głównie ta... | joanna.syrenka
Bardzo mnie irytuje, kiedy właściciel nazwiska odmiennego upiera się przy formie nieodmiennej - o ile nazwisko stanowi jego własność (chociaż nie na wyłączność), to jednak reguły gramatyczne języka polskiego już taką prywatną własnością nie są, więc powinien się do nich stosować, a nie stosować jak mu się podoba.
Użytkownik: mchpro 15.09.2009 08:24 napisał(a):
Odpowiedź na: Bardzo mnie irytuje, kied... | juka
Ale skąd bierze się ten "trynd"? Dlaczego niektórzy nie chcą odmieniać swoich nazwisk? Tego nie potrafię zrozumieć.
Użytkownik: juka 15.09.2009 09:01 napisał(a):
Odpowiedź na: Ale skąd bierze się ten "... | mchpro
To chyba wpływ angielszczyzny na nasz język - nazwisko nieodmieniane brzmi bardziej obco, "światowo", poza tym formy zależne rzadziej używane mogą się wydawać właścicielom tych nazwisk dziwne, żeby nie powiedzieć śmieszne. O ile do form: Kościuszce, Matejce przywykliśmy, to inne: Jacko - Jacce, Jacką czy Bańko - Bańce, Bańką mogą się ich nosicielom nie podobać.
Użytkownik: Meszuge 17.09.2009 20:42 napisał(a):
Odpowiedź na: To chyba wpływ angielszcz... | juka
Angielszczyzny? Amerykanizacji raczej...

http://meszuge.blogspot.com/2008/01/mnie-sie-tez-nie-podoba.html
Użytkownik: Meszuge 17.09.2009 20:45 napisał(a):
Odpowiedź na: Angielszczyzny? Amerykani... | Meszuge
Oczywiście w adresie "nie" ma być bez odstępu.
Biblionetkowy system pozwala sobie robić jakieś nadprogramowe spacje w adresach internetowych. Ciekawe, po co?
Użytkownik: inaise 18.09.2009 11:28 napisał(a):
Odpowiedź na: Oczywiście w adresie "nie... | Meszuge
(Może żeby nie było mielonki?)

A co do nazwisk, to przyczyn jest zapewne mnóstwo. Chociaż osobiście uważam, że ludzie zwyczajnie nie umieją odmieniać (ba! czasem nawet nie umią!), więc jeśli znaleźli sobie furtkę w postaci nieodmieniania, to tego nie robią, bo wygodniej. Albo próbują sobie dodać powagi, niekoniecznie mając nazwisko nieodmienne (takie cuda jak "proszę przekazać to panu Łydka").

Przypomniało mi się jeszcze, że na zajęciach z kultury języka polskiego, prowadząca twierdziła, że odmienność nazwisk typu Łydka na przykład, zależy tylko od właściciela...
Użytkownik: Meszuge 18.09.2009 12:01 napisał(a):
Odpowiedź na: (Może żeby nie było mielo... | inaise
Dziwne… Mnie z kolei uczono, że zasady (gramatyka, ortografia, składnia, odmiana) ustalane przez Radę Języka Polskiego, są jednak ważniejsze niż czyjeś widzimisię, ale… może coś się zmieniło w tym zakresie – w końcu żyjemy w wolnym kraju. Tyle, że pani, która twierdzi, że nazywa się Magda Kowalski nadal budzi moje politowanie i niesmak.
Użytkownik: mchpro 18.09.2009 12:08 napisał(a):
Odpowiedź na: Dziwne… Mnie z kolei uczo... | Meszuge
"(...)zasady (gramatyka, ortografia, składnia, odmiana) ustalane przez Radę Języka Polskiego, są jednak ważniejsze niż czyjeś widzimisię"

Też tak słyszałem...
Użytkownik: inaise 18.09.2009 16:36 napisał(a):
Odpowiedź na: "(...)zasady (gramatyka, ... | mchpro
Ja się nawet na rzeczonych zajęciach nieco zdegustowałam. Ale owa prowadząca miała też różne genialne pomysły, ech. I skoro tak wykładają na polonistyce, to mnie już ręce opadają nieco.
Użytkownik: mchpro 18.09.2009 12:06 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
Poradnia językowa Wydziału Polonistyki UJ:
http://poradnia.polonistyka.uj.edu.pl/?modul=12

Prof. dr hab. Mirosław Skarżyński pisze tam m. in.:
"(...) nieodmienianie nazwisk to tylko jeden z wielu przejawów obniżania się ogólnego poziomu językowego w naszym społeczeństwie."
Użytkownik: offElia 04.11.2009 17:09 napisał(a):
Odpowiedź na: Poradnia językowa Wydział... | mchpro
Komentarze prof. Skarżyńskiego bywają bardzo dosadne, ale niestety z reguły trafne... Sama w szkole podstawowej spotykałam się z nagminnym nieodmienianiem mojego nazwiska, np. na dyplomach pojawiał się tekst "dyplom dla Agnieszki ...", z nazwiskiem nie odmienionym. Pamiętam, że bardzo to raziło moją mamę. Zaznaczam, że nazwisko mam polskie, a jego odmiana nie powinna sprawiać problemów.
Użytkownik: _irma_ 29.11.2009 20:22 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
A ja się od kilku lat zastanawiam nad pewnym zagadnieniem, zakładam, że skoro to portal dla bibliofili to niejedna osoba będzie wiedziała o czym mówię. Chodzi o pisarza Sławomira Shuty - "Shuty" to oczywiście nie prawdziwe nazwisko autora, aczkolwiek tak jest traktowane. O ile mi wiadomo to "Shuty" ma oznaczać po prostu "Z Huty", co sugerowałoby nieodmienialność pseudonimu, jednak często słyszę (od polonistów nawet:)) na przykład "Nie czytałem Shutego". Oczywiście osoba, która nie zna źródła tego pseudonimu nie ma oporów przed taką odmianą, ale ja mam zawsze wątpliwości i zawsze się przy tym zatrzymuję :).
Pytanie więc: jak Wy mówicie o Sławku S-huty?:)
Użytkownik: verdiana 29.11.2009 20:42 napisał(a):
Odpowiedź na: A ja się od kilku lat zas... | _irma_
Shutego - bo tak sobie życzy właściciel pseudonimu. :-)
Użytkownik: Lenia 12.12.2009 22:12 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
Ze swojej strony dodam, że słyszałam, że nie odmienia się nazwisk obraźliwych (typu "Pipa"). Wprawdzie wątpię, aby wielu ludzi nosiło takie nazwiska, kiedy można je zmienić, niemniej jednak zasada jest nawet dobra. Takie nazwisko wydaje się jeszcze bardziej obraźliwe, gdy się je odmieni razem z imieniem.
Użytkownik: janmamut 13.12.2009 16:23 napisał(a):
Odpowiedź na: Ze swojej strony dodam, ż... | Lenia
Np. Albin Siwak, Albina Siwaka. ;-)
Użytkownik: Lenia 14.12.2009 21:02 napisał(a):
Odpowiedź na: Np. Albin Siwak, Albina S... | janmamut
Co jest obraźliwego w nazwisku Siwak?
Użytkownik: janmamut 14.12.2009 21:19 napisał(a):
Odpowiedź na: Co jest obraźliwego w naz... | Lenia
O, szczęśliwa istota, która nie wie, kto to Albin Siwak! Ale zapytaj rodziców, to może nawet usłyszysz dowcip o człowieku, który chciał się inaczej nazywać.
Użytkownik: mchpro 15.12.2009 10:41 napisał(a):
Odpowiedź na: O, szczęśliwa istota, któ... | janmamut
Czyżby chodziło o ten dowcip o tow. Albinie Siwaku:

"Przychodzi facet do Urzędu Stanu Cywilnego.
- Proszę państwa, chciałbym zmienić imię.
- Imię?
- Tak.
- A jak się pan nazywa?
- Albin Dupa..."
Użytkownik: janmamut 16.12.2009 20:54 napisał(a):
Odpowiedź na: Czyżby chodziło o ten dow... | mchpro
Co do idei tak, tylko znałem to w wersji, gdzie początek był nieco inny:
"Przychodzi facet do Urzędu Stanu Cywilnego.
- Proszę państwa, chciałbym zmienić dane personalne, bo się brzydko nazywam."
I później urzędnik stwierdza, że rzeczywiście brzydko, pytając, na co chce zmienić, na co petent odpowiada, że na Lech D...
Użytkownik: Lenia 18.12.2009 20:06 napisał(a):
Odpowiedź na: Co do idei tak, tylko zna... | janmamut
Dobre. :-D
Dzięki dla Mchpro za wyjaśnienie, bo wcale nie czułam się szczęśliwa, trwając w niewiedzy. ;)
...Tylko dlaczego Siwak?
Użytkownik: janmamut 22.12.2009 03:56 napisał(a):
Odpowiedź na: Dobre. :-D Dzięki dla M... | Lenia
W lipcu 1981 odbył się IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR, czyli organizacji terrorystycznej sprawującej absolutną władzę w PRL-u. Teoretycznie było to pod hasłem odnowy partii, w praktyce szybko okazało się, że do głosu doszli ludzie pokroju Albina Siwaka, czyli najtwardszy beton partyjny. Siwak w kulturze popularnej stał się szybko modelowym obiektem dowcipów. Jednym z nich jest właśnie ten o zmianie personaliów.
Użytkownik: mchpro 22.12.2009 09:48 napisał(a):
Odpowiedź na: W lipcu 1981 odbył się IX... | janmamut
Myślę, że ten dryf na temat tow. A. S. warto zakończyć konstatacją: jeśli tylko jest możliwe przyporządkowanie nazwiska jakiemuś wzorcowi odmiany, należy je odmieniać.
Użytkownik: GeedieZ 31.12.2009 14:40 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
Mam pytanie - czy obowiązkowa odmiana odnosi się również do nazwisk dwuczłonowych? Załóżmy, że nazywam się Jan Kozak-Kowalski. Czy odmiana w miejscowniku będzie zatem brzmiała: Janie Kozaku-Kowalskim?
Użytkownik: mchpro 02.01.2010 16:00 napisał(a):
Odpowiedź na: Mam pytanie - czy obowiąz... | GeedieZ
Mówimy np.:
"Inny świat" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, "Kurier z Warszawy" Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Czyli odmieniamy oba człony.
Użytkownik: halinah 19.01.2013 22:43 napisał(a):
Odpowiedź na: Mówimy np.: "Inny świat"... | mchpro
W dwuczłonowym nazwisku, jeśli pierwszym jest nazwa herbu (np. Korwin-Mikke), odmienia się tylko nazwisko: Korwin-Mikkego, Korwin-Mikkemu.
Użytkownik: beatabeata2014 16.01.2014 13:22 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
Przyczyna jest taka, że ludzie nie wiedzą jak się odmienia nazwiska; to nagminne w różnych firmach, w prawie, w księgowości, że się nie odmienia nazwisk...
Użytkownik: mchpro 16.01.2014 14:22 napisał(a):
Odpowiedź na: Przyczyna jest taka, że l... | beatabeata2014
Nie wiedzą jak, a odmienia się normalnie ;-) Nie ma w tym żadnej wiedzy tajemnej.

Chyży, Chyżego, Chyżemu
Huelle, Huellego, Huellemu
Jagiełło, Jagiełły, Jagielle
Józków, Józkowa, Józkowowi
Kossak, Kossaka, Kossakowi
Kowalski, Kowalskiego, Kowalskiemu
Lato, Laty, Lacie
Machała, Machały, Machale
Miodek, Miodka, Miodkowi
Mleczko, Mleczki, Mleczce
Winczorek, Winczorka, Winczorkowi
Zaremba, Zaremby, Zarembie
itd., itp.
Użytkownik: lutek01 16.01.2014 15:21 napisał(a):
Odpowiedź na: Nie wiedzą jak, a odmieni... | mchpro
Nie wiedzą, ale też często nie zadają sobie trudu, by pomyśleć i odmienić. A jeszcze jak trzeba poszukać informacji, jak coś odmienić, to już o ogóle...
Czasami się zdarza, że jak ktoś oficjalne zaproszenie chce wystosować, to się zainteresuje i przeżyje szok.
Użytkownik: Konciaknet 14.10.2014 09:44 napisał(a):
Odpowiedź na: Nie wiedzą, ale też częst... | lutek01
Oj, to prawda. To częsta przypadłość
Użytkownik: Porterski74 12.11.2014 08:17 napisał(a):
Odpowiedź na: Oj, to prawda. To częsta ... | Konciaknet
Bo ludziom nie chce za bardzo podjąć się wysiłku. Być może ludziom się wydaje, że to nie ma większego znaczenia.
Użytkownik: ordoking 12.01.2017 16:24 napisał(a):
Odpowiedź na: Obserwuję od kilku lat wś... | mchpro
Dziwi mnie bardzo, gdy ktoś nie odmienia nazwisk polskich, bo to w gruncie rzeczy dość prosta sprawa. Z nazwiskami obcymi jest jednak tak, że czasem po prosru nie wie się, jak dane nazwisko wymówić i co za tym idzie, jak je odmienić. Jakiś czas temu misiałam napisać tekst i odmienić kilka nazwisk azjatyckich i wtedy rzeczywiście się zastanawiałam. Przy tej okazji znalazłam całkiem przydatny poradnik na jednym z blogów: http://zapiekankakulturalna.blogspot.com/2015/07/o​-odmianie-egzotycznych-nazwisk.html Może komuś jeszcze się przyda.
Legenda
  • - książka oceniona przez Ciebie - najedź na ikonę przy książce aby zobaczyć ocenę
  • - do książki dodano opisy lub recenzje
  • - książka dostępna w naszej księgarni
  • - książka dostępna u innych użytkowników (wymiana, kupno)
  • - książka znajduje się w Twoim schowku
Patronaty Biblionetki
Biblionetka potrzebuje opiekunów
Recenzje

Użytkownicy polecają:

Redakcja poleca: