...czy też raczej - jak nie używać prozy poetyckiej, gdy poetą jest się marnym. Otóż wystarczy w tym celu sięgnąć po niedużą książeczkę Jana Drzeżdżona, zatytułowaną "Złoty Pałacyk". Fabułę ma marniutką (trzy Marie wyławiają w Katanii ze strumienia koszyk z niemowlakiem, po czym posiadający jakiś dziwny wzrok dzieciak - ochrzczony imieniem Markus - znika, by pojawić się po wielu latach i nieustannie wzbudzać nienawiść obywateli miasta), dialogów w sumie nie posiada, o psychologii postaci nie ma co mówić, za to do woli można nasycić się kuriozalnymi poetyckimi wykwitami, które bardzo szybko sprowadzają lekturę do pospiesznego przeskakiwania wzrokiem kolejnych zachwaszczonych akapitów.

Lektura tego kuriozum jest daremna, bezsensowna i donikąd nie prowadzi, bo autorowi się na koniec zapomniało, po co w ogóle pisał tę bździnę. Innymi słowy - puenty tak naprawdę niet. Jednak w trakcie lektury, przynajmniej początkowo, kiedy czytałem jeszcze zdanie po zdaniu, wynotowałem sobie kilka światłych zdań, pokazujących głębię i ponadczasowość prozy Drzeżdżona (wszystko - z dosłownym cytowaniem interpunkcji - za: Jan Drzeżdżon, "Złoty Pałacyk", Kara Remusa 1990; zawartość nawiasów kwadratowych to moje uzupełnienia brakujących informacji):

s. 3 - "Wtedy to znalazły wyrzucony na brzegu koszyk, a w nim małe dziecko, chłopca, najpewniej śpiącego." - to autor nie wie, czy dziecko spało, czy nie?

s. 3 - "Mogły równie dobrze znaleźć cokolwiek innego, na przykład bryłę złota, albo bursztyn, nawet topielca, albo okaleczonego łabędzia."

s. 4 - kobiety "(...) podpływały blisko zakola a potem odwracały od niego powłoki twarz i wracały na brzeg."

s. 5 - "Przyglądał się im i był to wzrok, który przeszywa na wylot kamienie i to wszystko co na drodze spotka, a więc nawet plastykową kulę." - serio? Plastyk miał jakąś kulę? A nawet jeśli była plastikowa, a nie plastykowa - to co to za kula, do diaska?

s. 5 - "Jeżeli wzrok może być zamieniony w węża to ten stanie się refleksem dżungli rozsypującej się pod wpływem macek księżyca w czas wielkiego dojrzewania." - WTF???

s. 6 - "Ale nie jest to spojrzenie złe, ono powoduje jedynie rozpad maski, albo dna samej przeklętej nocy."

s. 17 - "(...) cóż w nim [dowodzie] napiszecie, tylko imię Markus, a i to jest znacznie późniejsze aniżeli jego urodzenie."

s. 19 - "Maria Jakubowa chciała zdmuchnąć płomień świecy, ale pozostałe dwie kobiety sprzeciwiły się temu. (...) Zmiana ta nie wniosłaby nic, czego one oczekiwały i dlatego pozostawiły zapaloną świecę."

s. 20 - "Kozy mają bardzo twarde życie i one mogą wyginąć [na bezludnej wyspie] jako ostatnie."

s. 23 - "Potem zatelefonowałby do ratusza, że chce wydać Markusa [czyli siebie], jako, że zbliża się czas zagłady i wszystko jedno co się zrobi." - odrębna sprawa, że w książce, w której większość rzeczy nasuwa na myśl średniowiecze, co i rusz ktoś z bohaterów dzwoni po coś do ratusza. To wręcz brzmi jak mantra.

s. 37 - "Dobrze - rzekł w końcu Markus - pójdziemy na moją wyspę. Był to wybuch, którego żadna z nich się nie spodziewała, a nawet on również."

s. 38 - "On wiedział, że Marie dokądś go prowadzą, przypuszczał, że do swojego poczucia czasu, ale zdawał też sobie sprawę, że to ich poczucie zostało w pewnym stopniu naruszone jego wolą."

s. 45 - Markus znalazł sobie miejsce do zamieszkania. "(...) położone było dość samotnie i składało się z jednej olbrzymiej szopy po starej ciegielni."

s. 49 - "Te stworzenia ludzkie chyba mają jakiś cel - zastanawiał się. Czyżby stanowiły ślepe siedlisko natury i tu się uśmiechnął."

s. 73 - "Szaleńcze zaprzęgi mają w sobie wiele ciepła i trzeba się ich uczepić. Niosą też zapach macierzanki i odurzającą woń stęchłego chleba, albo ogrodowych narcyzów."

Tak się niezdrowo zastanawiam - jak w takim razie jest z resztą prozy Drzeżdżona...

( Złoty Pałacyk (Drzeżdżon Jan (Drzéżdżón Jan)) )