Jedna z najciekawszych i najcenniejszych książek o Kaukazie!


Mateusz Gralewski zapłacił wysoką cenę za walkę o niepodległość Ojczyzny. Swą działalność konspiracyjną okupił zesłaniem w głąb Kaukazu spowitego mroczną aurą walk, mordu i zemsty, ale i emanującego wyjątkowym pięknem i różnorodnością. Autor w roli reportera i etnografa spisał się doskonale. Zostawił po sobie niedoścignione i ciekawe źródło wiedzy na temat Kaukazu sprzed lat. Podróż na Kaukaz z Mateuszem Gralewskim to wyprawa do wielu światów jednocześnie. Z jednej strony do czasów brutalnej kolonialnej ekspansji Imperium Rosyjskiego odbierającego wolność kolejnym narodom, z drugiej zaś do codziennego życia społeczności Dagestanu, Czeczenii, Osetii, Kabardyno-Bałkarii czy Gruzji.

Wnikliwie szukając odpowiedzi na nurtujące go pytania, autor z wielką uwagą obserwował zwyczaje i tradycje mieszkańców gór, poznawał ich mentalność, historię i kulturę. Wspomina również o losach licznych Polaków, którzy tak jak Gralewski trafiali na Kaukaz głównie w ramach represji. Światy te minęły bezpowrotnie, ale ich historia toczy się nadal!


"Mateusz Gralewski to postać arcyciekawa, choć niemal nieznana dzisiejszemu pokoleniu Polaków. Wielka szkoda, ponieważ to najwyższej klasy prekursor polskich reportaży z regionu Kaukazu, gdzie burzliwe koleje losu rzuciły go na dwanaście lat. Uważam go za znakomitego poprzednika Wojciecha Jagielskiego czy Wojciecha Góreckiego. Opisywane przez Gralewskiego społeczności kaukaskie toczyły w tym czasie nierówną walkę z Imperium Rosyjskim o zachowanie niezależności. Dzięki tej książce można zgłębić i lepiej zrozumieć wagę ówczesnych wydarzeń oraz ich dramatyczny kontekst. Z kolei malownicze opisy obudziły do życia dawny Kaukaz, jego piękno i niedostępność oraz zamieszkującą go egzotyczną ludność. Na pierwszy rzut oka książka wydaje się lekturą dla specjalistów. Według mnie to wyśmienita pozycja dla czytelników ciekawych świata, odrębności kulturowych, szukających w literaturze prawdziwych, a nie zmyślonych sensacji i przygody. Osób lubiących ten rodzaj pobudzającej intelektualnie literatury".

prof. Wojciech Materski, historyk, politolog, członek Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych, były dyrektor Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

[Zysk i S-ka, 2015]