Jak będzie wyglądała cywilizacja w przyszłości? Jak będą się zachowywać i do czego dążyć ludzie, gdy nieśmiertelność będzie czymś powszechnym?

Takie pytania, choć często stawiane w literaturze SF, zwykle przerastają pisarzy. Większość ucieka w utarte schematy i StarTrekowe lub Gwiezdnowojenne gadżeciarstwo. Zdarzają się jednak i tacy, którzy rozwój technologii starają się potraktować poważnie. Tworzą całe społeczeństwa działające z zupełnie innych od naszych, bo zmienionych przez rozwój nauki, warunkach. Jednym z nich jest właśnie Walter Jon Williams.

"Aristoi" to wizja świata, gdzie ludzkość sięgnęła gwiazd, i jednocześnie wróciła socjologicznie do epoki głębokiego feudalizmu. Tytuł określa kastę rządzących "Bogów" - ludzi którzy posiadają własne planety i mają na nich władzę absolutną, a dzięki zaawansowanej technice mogą tworzyć tam i niszczyć na zawołanie całe narody. Gdyby tylko chcieli, mogliby w krótkim czasie skolonizować całą galaktykę, rozwinąć naukę do niebotycznych poziomów lub zamienić swoje planety w raj dla ich mieszkańców. Ale nie chcą. Czas upływa im na poezji i muzyce, na balach w wirtualnej rzeczywistości i na uwodzeniu śmiertleników. Technika wojenna pogrążona jest od dziesięcioleci w stagnacji, i wszystko wskazuje na to, że tak będzie przez nastepne setki lat.

Ale oczywiście okazuje się, że w każdej grupie znajdą się odszczepieńcy, którzy spróbują zburzyć panujący ład. W ten sposób akcja rusza z miejsca i mamy okazję poczytać jak "Bogowie" radzą sobie w sytuacjach jak z filmów płaszcza i szpady. Będą pojedynki, będą tortury, i będzie tajemnica ukryta w podświadomości głównego bohatera. A wszystko to okraszone chwytami naprawdę niecodziennymi, jak chociażby "multitasking" gdzie strona książki dzieli się na pół, żeby pokazać, co robią w tym samym czasie różne osobowości bohatera.

Książka wymagająca skupienia, ale przyjemna i zapadająca na długo w pamięci.