Bohaterem powieści jest wychowawca księcia Probusa, tytułowy Witelo. Książka opowiada o jego młodości, studiach w Paryżu i Bolonii, spotkaniach z najtęższymi umysłami trzynastowiecznej Europy, np. z Tomaszem z Akwinu. Wszystko ukazano na tle burzliwej epoki, kiedy to Tatarzy pustoszą Polskę i Węgry, a Witelo, prawie jeszcze dziecko, zostaje postawiony na murach Legnicy w za dużym hełmie i z nieporęczną bronią, aby nie dopuścić do zajęcia miasta.

Obserwujemy go potem w trakcie poszukiwań własnego sposobu widzenia świata, kiedy to rozum każe mu łamać przyjęte prawdy i konwenanse, co grozi narażeniem się inkwizycji. W końcu Witelo zaczyna pisać dzieło, które unieśmiertelni jego imię. Dziesięciotomowa "Optyka" przynosi mu sławę tak wielką, że w dwudziestym wieku na jego cześć nazwano jeden z kraterów Księżyca.

Niewielu jest polskich uczonych, których imię w średniowieczu znano w całej Europie. Być może jest tylko jeden – Witelo. Dziś już nieco zapomniany, ale na pewno niesłusznie.

[Oskar, 2014]