Czytam ksiązki przeróżne. Ich różnorodność jest na tyle duża, że czasem dziwię się sobie, że po niektóre z nich sięgam, gdyż na pierwszy rzut oka nie pasują one zbytnio do moich zainteresowań. Jest wśród nich również pewna saga rodzinna autorstwa francuskiej pisarki Zoe Oldenbourg (1916 - 2002). Sam fakt, że czytam z zainteresowaniem tego typu książkę jest nietypowy dla mnie samego, ponieważ nie jestem generalnie miłośnikiem tego rodzaju literatury. Ale książka zatytułowana ''Glina i popioły'' (link: Glina i popioły (Oldenbourg Zoé)) jest powieścią bardzo dobrze napisaną, której lektura sprawia czytelnikowi sporą przyjemność. Autorka, nie szczędząc szczegółów bardzo umiejętnie ukazuje czytelnikowi świat XII-wiecznych mieszkańców Szampanii – dzisiaj integralnej części zjednoczonej Francji, która wówczas była tylko marzeniem ambitnych Kapetyngów, mających przed sobą wiele niezależnych organizmów politycznych do wcielenia. Historia pokazała, że z czasem dokonali oni tego wszelakimi możliwymi sposobami. O tym trzeba pamiętać, oceniając historyczne dokonania tejże dynastii. Część wydarzeń opisanych w książce odbywa się także w Palestynie, głównie podczas trzeciej wyprawy krzyżowej, w której biorą udział główni bohaterowie powieści.

Muszę stwierdzić, że proza pani Oldenbourg jest dowodem na to, że można opisać życie codzienne ludzi poprzednich epok w sposób żywy i ciekawy. Czytelnik może ponadto nauczyć się czegoś z takiej przyjemnej rozrywki, jaką jest czytanie takich właśnie książek. Dbałość o szczegółowe przedstawienie opisywanego świata w połączeniu z bardzo dobrym przygotowaniem merytorycznym autorki daje bardzo dobre rezultaty. Z kart książki ''chlapie'' błoto z podwórza, ''czuć'' stęchlizne letnią w murach zamkowych i zimowy ich chłód, przeróżne robactwo skacze z jednego bohatera ksiązki na drugiego, łażą po nich pluskwy i gryzą ich pchły. Czytelnik czytając o tym sam zaczyna się drapać. I tak dalej. Życie ludzi średniowiecza urozmaicały między innymi kłótnie sąsiedzkie, krwawe pomsty, pożyczki (nieczęsto spłacane), wyprawy wojenne (różnie się kończące), małżeństwa, liczne porody, zgony w połogu oraz inne zgony (rzadko kiedy spokojne w łóżku w towarzystwie księdza). Do gustu przypadły mi także fragmenty opisujące uczty i obyczajowość. Taki realizm na kartach powieści ma w sobie pewną słodycz. Z merytorycznego punku widzenia mogę się w zasadzie przyczepić tylko do jednego szczegółu, mianowicie do niezbyt pewnej obecności ludności cygańskiej na terenach dzisiejszej Francji w XII wieku. Obecność owych przybyszów z Indii na terenach, na których rozgrywa się akcja tej dobrej powieści jest poświadczona przez źródła dopiero dla XV stulecia. W XII wieku pewnym natomiast jest to, że przedstawiciele owej wędrownej nacji przebywali już w opanowywanej przez hordy tureckie Anatolii. Niemniej jednak, uwzględniając wielopłaszczyznowe kontakty między wschodem a zachodem (wyprawy krzyżowe stymulowały takie kontakty), jakie już wówczas istniały należy przyjąć, że pewne małe grupy pzedstawicieli tej nacji mogły docierać do różnych miejsc. Poza tym nie mam innych uwag do tej dobrej książki. Autorka bardzo dobrze panuje nad rozległym materiałem historycznym, z którego korzystała. Jestem pewien, że sięgne po następne części tej opowieści.