Recenzuje: Katarzyna Malec


Książka Joanny Jurgały–Jureczki „Zofia Kossak. Opowieść biograficzna” to świetnie poprowadzona narracyjnie, niemal epicka opowieść o życiu i twórczości jednej z najbardziej znanych polskich pisarek historycznych. Zadowoli zarówno tych, którzy dopiero poznają twórczość Kossak– Szczuckiej, jak i wybrednych koneserów jej pisarstwa.

Z kart „Opowieści biograficznej” wyłania się sylwetka kobiety niezwykle silnej psychicznie, a jednocześnie wrażliwej na krzywdę ludzką, wiernej dogmatom wiary i światopoglądowi katolickiemu. Życie pisarki naznaczone zostało zarówno prywatnymi dramatami (śmierć dzieci), jak i katastrofami dziejowymi (rzeź na Wołyniu, II wojna światowa, pobyt w obozie koncentracyjnym).

Jurgała–Jureczka podkreśla paradoksy charakterologiczne bohaterki swej książki, zwłaszcza zaś mocno deklarowany katolicyzm przeciwstawia ofiarności dla prześladowanych i krzywdzonych wyznania mojżeszowego. Kossak–Szczucka była pionierką Żegoty, a dokładniej – Rady Pomocy Żydom przy Delegacie Rządu RP na Kraj, funkcjonującej w czasach okupacji. Pisarka miała poczucie powinności wobec Ojczyzny, a całą twórczość, wypływającą z głębokiej wiary oraz wierności ideałom, podporządkowała swojej życiowej ideologii.

Jej dzieła nie powstawały pod wpływem natchnienia, to wynik chłodnej, rzetelnej i żmudnej pracy. Zawód pisarski traktowała jako rzemiosło. Mistrz fachu, nie artysta - takie określenie najpełniej odzwierciedla jej stosunek do sztuki. To symptomatyczne, zważywszy, że Zofia Kossak–Szczucka wywodziła się z niezwykle utalentowanej rodziny – była wnuczką malarza batalistycznego Juliusza Kossaka, bratanicą Wojciecha, kuzynką Marii Pawlikowskiej–Jasnorzewskiej oraz Magdaleny Samozwaniec.

Książka o autorce „Krzyżowców” jest daleka od monumentalnych opracowań hagiograficznych. Jurgała–Jureczka zachowała właściwą perspektywę, przedstawiając sylwetkę Zofii Kossak–Szczuckiej pełną „półcieni”, nieszablonową, nie pozbawiając bohaterki złożoności charakteru. To właściwy trop, bo, jak pisał Herman Hesse w „Wilku stepowym”: „W rzeczywistości żadne »ja«, nawet najbardziej naiwne, nie jest jednością, lecz bardzo zróżnicowanym światem, małym gwiaździstym niebem, chaosem form, stopni i stanów, dziedzicznych obciążeń i możliwości”.


Tytuł: Zofia Kossak–Szczucka. Opowieść biograficzna
Autor: Joanna Jurgała–Jureczka
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy PWN
Liczba stron: 328

Ocena: 4/6


Katarzyna Malec jest autorką bloga katarzynamalec.blogspot.com.