Czego by nie napisać o tej książce i tak będzie się to wydawać mało znaczące wobec tematu jaki porusza i sposobu w jaki ten temat autor ukazuje.

O Holokauście powstało już wiele książek, zarówno pozycji typowo historycznych, jak również beletrystycznych. Wojciech Dutka w powieści „Czerń i purpura” łącząc literacką fikcję i wydarzenia historyczne opowiada historię słowackiej Żydówki Mileny Zinger i Austriaka Franza Weimarta, których losy wojenne sprowadzają do najgorszego miejsca jakie mógł stworzyć człowiek, hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau. Milena zostaje przywieziona tam w 1942 roku w pierwszym transporcie kobiecym, zaś Franz, jako ochotnik wstępuje do SS i po odniesieniu ran na froncie wschodnim II wojny światowej, zostaje przeniesiony do tego obozu, do służby wartowniczej. Choć wydawać by się mogło, że w takim miejscu zetknięcie dwóch obcych sobie ludzi jest praktycznie niemożliwe, to staje się zupełnie inaczej. SS - mann zauroczony śpiewem Mileny, obdarza ją największą w swym życiu miłością, która w tych warunkach nie ma praktycznie żadnych szans na przetrwanie i odwzajemnienie. W miejscu, gdzie rozgrywa się ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej i nie istnieje żadna możliwość na okazanie choć namiastki ludzkich uczuć, powstaje miłość, której moc odmieni losy wielu osób.

Wydawać by się mogło, że to kolejna, zwykła miłosna historyjka, lecz miejsce i okoliczności, w których powstaje to uczucie powodują, że czytelnik patrzy na nią zupełnie inaczej i ocenia ją w zupełnie innych kategoriach. Do nietuzinkowości powieści przyczyniają się także umiejętności literackie autora, który w doskonały sposób kreuje portrety psychologiczne swoich postaci oraz w szczegółowy, a co za tym idzie zarazem drastyczny sposób opisuje wydarzenia, które rozgrywają się na oczach dwójki bohaterów.

Powieść ta jednak nie jest tylko poruszającą czytelnicze serca historią miłosną w czasach Holocaustu. To porażająca podróż po mrokach ludzkiej duszy i zakamarkach jego sumienia. To także dogłębne studium upadku człowieka i bezwarunkowe poddanie się władzy oraz chorej ideologii, w której brakuje miejsca na przejaw choćby minimalnych ilości sumienia czy wiary w Boga. Autor ukazując myśli Franza Weimarta pokazuje czytelnikowi postępującą degradację człowieczeństwa, która usprawiedliwiana jest troską o swoje bezpieczeństwo lub bezwarunkowym podporządkowaniem wojskowej dyscyplinie. Zastanawia się czy istnieje możliwość odkupienia najcięższych przestępstw popełnionych wobec innego człowieka, a także porusza problem wiary w Boga, który dopuszcza do popełniania takich czynów. Poprzez postępowanie SS-manna przywraca czytelnikowi wiarę w drugiego człowieka i nadzieję na chęć podjęcia prób rehabilitacji.

Wojciech Dutka po napisaniu tej powieści stwierdził, że jest to najtrudniejsza książka w jego dorobku literackim. Dla mnie, starego wygi czytelniczego, nie była ona łatwa w odbiorze i przyznaję, że musiałem dozować sobie jej lekturę. Po mimo tego, że zwiedziłem muzeum w Oświęcimiu i Brzezince, teraz, czytając książkę, nie mogłem ogarnąć bezmiaru cierpienia i totalnego upodlenia ludzi, których przywieziono do tych miejscowości tylko po to, aby znaleźli tam gwałtowną lub powolną śmierć. Przyznam też, że moje uczucia wobec Franza Weimarta kierowały się w stronę współczucia. Zdaję sobie sprawę, że współczułem bestii, nie umiem jednak ocenić jego postępowania, choć dokładnie wiem, że zasługuje wyłącznie na napiętnowanie. Zadaję sobie także pytanie, jak zachowałby się każdy z nas, gdyby znalazł się po tej stronie drutów, po której znajduje się wolność, a jego odzienie zdobiły dwie srebrne runy? Nie wiem…