Recenzuje: Jakub Janik


Halina Poświatowska to w polskim pisarstwie prawdziwy fenomen - oprócz samej twórczości posiada ona w zasadzie wszystkie składowe, aby stać się legendą. Kalina Błażejowska w swojej książce ożywia dla nas raz jeszcze historię częstochowskiej poetki. I robi to doskonale.

„Uparte serce. Biografia Poświatowskiej” to tytuł tyleż trafny, co dwuznaczny. Zręcznie przy tym oddaje koleje losu poetki: jej zmagania z chorym sercem, które doprowadzą ostatecznie do jej przedwczesnej śmierci oraz wszystkie perypetie miłosne osoby, która nie potrafiła żyć uczuciami na pół gwizdka.

Dzieło utrzymane w formie bliższej powieści biograficznej (co zresztą sama autorka podkreśla we wstępie), ukazuje nam fascynujące dzieje Poświatowskiej od wczesnego dzieciństwa i edukacji, przez leczenie w Krakowie i wyjazd do USA na operację oraz studia, aż do powrotu do Polski i pracy naukowej na uczelni. Te wydarzenia rozgrywają się jednak w bardzo specyficznym kontekście, stale obecnym w życiu Poświatowskiej i mocno wpływającym na jej kolejne wybory życiowe. Z jednej strony mamy bowiem ciężką chorobę, z drugiej zaś poezję i pisarstwo, połączone z jej osobistym i specyficznym postrzeganiem świata oraz ludzi. Oba zjawiska są przy tym nierozłącznie ze sobą związane. Tak naprawdę dopiero to stanowi główny motyw pracy Błażejowskiej, nadając jej zresztą tym samym rysu prawdziwości.

Dodatkowo otrzymujemy do rąk wspaniałe świadectwo epoki, z niezwykle mocno zarysowanymi sylwetkami nietuzinkowych postaci, jakie na swej drodze spotykała poetka oraz całym gąszczem relacji i napięć powstałych pomiędzy nimi. Oczywiście pierwszoplanową bohaterką jest tutaj sama Halina Poświatowska – nakreślona wyraziście i przede wszystkim autentycznie.

„Uparte serce…” czyta się zachłannie, pożerając kolejne karty nie tylko ze zwykłej ciekawości wchodzenia w życie Poświatowskiej, ale również z uwagi na przyjęty sposób narracji. Odbiegając od formy klasycznej biografii, m.in. poprzez wplatanie fragmentów wierszy, zastosowanie czasu teraźniejszego, dialogów, a przede wszystkim opisów uczuć pisarki, Błażejowska osiągnęła niebywały efekt dynamizacji swojej głównej bohaterki. Płynąc przez książkę, widzi się Halinę żywą, bliską, z krwi i kości, utkaną przy tym z marzeń i poezji. Podział treści na trzy główne części, ustawione chronologicznie i oparte o węzłowe wydarzenia, porządkuje dzieje pisarki. Z kolei liczne przypisy, zamieszczone na końcu pracy, dopowiedzą to, co wykluczyła z głównego tekstu przyjęta formuła konstrukcyjna. I mimo że nie o same fakty tak naprawdę tu chodzi, Błażejowska wykonała olbrzymią pracę, opierając swoje dzieło o liczne źródła. Mamy tutaj m.in. twórczość poetki, wspomnienia, listy i dokumenty archiwalne - wszystko wyszczególnione na końcu książki.

Na osobną pochwałę zasługuje warstwa wizualna pracy, a zwłaszcza zdjęcia. Pomysł z kolorową wkładką w środku wydania jest rewelacyjny - również w ten sposób Poświatowska przybliża się do czytelnika, a „Uparte serce…” czaruje nie tylko treścią.

Można powiedzieć, że jest to opowieść o życiu i śmierci. Narracja o twórczości, potędze uczuć i zapis zmagań z przeciwnościami losu. Świadectwo cudowności. Przede wszystkim jednak jest to hołd złożony Halinie Poświatowskiej - homagium, które czyta się z wypiekami na twarzy.



Tytuł: Uparte serce. Biografia Poświatowskiej
Autor: Kalina Błażejowska
Wydawnictwo: Znak 2014
Liczba stron: 367


Ocena recenzenta: 5/6


Recenzja ukazała się w również serwisie Literadar.pl.

Zobacz też dyskusja na forum.