Przyznam się do literackiej ignorancji - nie wiedziałem, kim jest Kapuściński przed przeczytaniem tej książki. Owszem, widziałem jego książki w księgarniach: "Heban", "Wojna Futbolowa", "Lapidaria" przeróżne, ale jakoś nie za bardzo chciało mi się te rzeczy czytać. Dobrze, że otrząsnąłem się z tego obłędu i - zachęcony przez miłą panią w księgarni na Nowym Świecie - kupiłem "Imperium".

To książka o Rosji. A raczej o złu, jakie Rosja przyniosła całej Europie, ze szczególnym wskazaniem na niepodległe narody, na siłę uszczęśliwione przez Wielkiego Brata i dołączone do jedynego słusznego związku.

Czytałem "Inny Świat" i Sołżenicyna, ale to było dawno temu - klasa maturalna, wtedy inaczej się jednak patrzy na pewne rzeczy; myślę, że moją reakcją na opisywane realia było wzruszenie ramionami i przejście nad tym do porządku dziennego. Po przeczytaniu Kapuścińskiego patrzy się na komunizm (a raczej: stalinizm) inaczej.

Uświadamia bowiem Kapuściński okropne, bezduszne okrucieństwo tego ustroju; bezosobową logikę, którą kierował się Stalin (cokolwiek by mówić, był on jednostką inteligentną i wiedział, co robi) i za pomocą której wysiedlał i mordował narody (majstersztyk socjotechniki przy zamorzeniu głodem Ukraińców). Szczytem był opis burzenia cerkwi zbudowanej w hołdzie boskiej opatrzności po najeździe Napoleona na Moskwę. Słowa Kapuścińskiego są tak dobrane, że całe zajście - choć wszystko trwa ponad 100 lat - ma się przed oczami, jak na filmie. Sam pomysł, sama idea - przerażające. Opis - mistrzowski.

Kapuściński nie zajmuje właściwie żadnego stanowiska; nie to, że jest bezosobowy - w opisach jednak nie utożsamia się z ofiarami, ale jego opisy są tak przejmujące i tak plastyczne, że czytelnik sam przyjmie słuszną postawę.

Z całą pewnością jest to książka po pierwsze pouczająca, po drugie - godna polecenia młodym ludziom (toż i ja młody jestem), którzy zapomnieli już o niegodziwościach stalinizmu i dla nich te lata są tylko odległymi wspomnieniami rodziców.