"To jeden z tych ludzi, którzy w sprzyjających okolicznościach mogą stać się twórcami ruchów społecznych na wielką skalę. Kropotkin należy do najbardziej szczerych i prostodusznych ludzi, z jakimi kiedykolwiek zetknął mnie los. W oczy mówi zawsze prawdę z całą delikatnością dobrego i łagodnego człowieka, ale i bez najmniejszej pobłażliwości dla płytkich ambicji słuchacza. Ta bezwzględna prostolinijność jest najbardziej uderzającą i najsympatyczniejszą cechą jego charakteru. Śmiało można polegać na każdym jego słowie".

Siergiej Stiepniak-Krawczyński, "Rosja podziemna"


"Z niezwykłym taktem dzieli się z nami swoim niezrównanym doświadczeniem, swoją zadziwiająca znajomością zjawisk społecznych w skali rosyjskiej i światowej. Nakreśla przed nami przepaść istniejącą pomiędzy autorytatywnym systemem panującym na całym świecie, a potężnym dążeniem mas pracujących do wolności i chleba dla wszystkich. Do ostatniej chwili uczył nas. Był duszą nie tylko anarchizmu i anarchistów, lecz również całej ludzkości".

"Głos Anarchisty", pismo Anarchistycznej Federacji Polski, 1927 r.


"To, że Kropotkin nadal wpływa na tak wiele umysłów przede wszystkim wynika z realizmu i jakości jego pracy. »Pomoc wzajemna« opisuje rzeczywiste doświadczenie ludzkości i współgra z faktycznie istniejącymi i potężnymi aspiracjami (...). »Pomoc wzajemna« wyjaśnia przeszłe i faktycznie istniejące doświadczenia (...). Jest klasyczną pozycja dla zainteresowanych problemem współpracy (...). Książka, która wciąż może pomóc otworzyć nowy rozdział w historii ludzkości".

H.L. Bates, ekonomista brytyjski


"Pomoc wzajemna" jest najbardziej znaną książką Piotra Kropotkina. Stało się tak zapewne dlatego, że autor wyszedł dzięki niej poza teorię anarchistyczną i rzucił się w wir najważniejszego sporu naukowego przełomu wieków XIX i XX. Sporu dotyczącego teorii ewolucji zwanej darwinowską. "Pomoc wzajemna" nie jest jedynie doraźnym esejem polemicznym przedstawiającym niecodzienne spojrzenie na historię ludzkości, ale jest to przede wszystkim praca naukowa, w której autor z wielką skrupulatnością zestawia dane, a konkluzja oparta jest na wnioskowaniu indukcyjnym. Jest to najczęściej czytana książka Kropotkina, być może z tego powodu, że pisał ją z myślą o szerokim odbiorcy. Jej podstawowe tezy są dzisiaj podstawą filozofii masowych ruchów decentralizacyjnych i antyglobalistycznych.

W niniejszym wydaniu prezentujemy także dwa inne teksty Kropotkina, będące swego rodzaju uzupełnieniem "Pomocy wzajemnej", ukazujące, w jaki sposób państwo osiągnęło swą hegemonię, niszcząc zwyczajowe instytucje samorządu i pomocy wzajemnej: "Państwo i jego rola historyczna" oraz "Etyka anarchistyczna", będące szkicem późniejszej, fundamentalnej "Etyki".

[Jirafa Roja, 2007]