Blisko 800-letnia, nieprzerwana, trwająca od zarania państwa polskiego obecność Żydów na ziemiach najpierw monarchii piastowskiej, potem polsko-litewskiego państwa Jagiellonów i Rzeczpospolitej Obojga..., a właściwie wielu narodów i religii, była w dziejach prawie 2000-letniej diaspory żydowskiej zjawiskiem niezwykłym. Już od średniowiecza prześladowani i wypędzani z krajów Europy Zachodniej, nie dopuszczeni do osiedlenia się w państwie krzyżackim i Wielkim Księstwie Moskiewskim, a potem cesarstwie rosyjskim, tu znajdowali życzliwe przyjęcie ze strony panujących i możnych, perspektywę życia zgodnie ze swą religią i obyczajem, sprzyjające warunki do działalności gospodarczej, rozwoju nauki i kultury.

[Ossolineum, 2008]