Wiek XVII był w Rzeczypospolitej nie tylko wiekiem wielu i z różnym szczęściem toczonych wojen, ale także okresem niepomiernego rozwoju piśmiennictwa. Nieprzebrane skarby wciąż jeszcze spoczywają w rękopisach. Z tych to zapisków, raptularzy i dzienników szlacheckich czerpał obficie autor niniejszej książki, Bohdan Królikowski.

Jest to druga część trylogii, stanowiąca, jak pierwsza i trzecia, odrębną całość. W pierwszej, pod tytułem „Błażeja Siennickiego diariusz z wojny szwedzkiej” umieszcza autor zapiski swojego bohatera dotyczące początkowych miesięcy służby pod znakiem pancernym i pierwszych potyczek ze Szwedami w roku 1655. W książce obecnie oddawanej do rąk Czytelnika niezliczone bogactwo realiów, a przede wszystkim spojrzenie na lata „potopu” z zupełnie innej perspektywy, powoduje, że nawet znawcy Trylogii Sienkiewicza odnajdą tu wiele rzeczy zaskakujących, dotychczas nie znanych, a przy tym niezmiernie pasjonujących.

Bohdan Królikowski ukazuje szeroką panoramę szlacheckiej Rzeczypospolitej w sposób dotychczas nie spotykany, patrząc na epokę jak gdyby „od środka”, z perspektywy bezpośredniego uczestnika krwawych zmagań, doskonale przy tym odtwarzając sposób myślenia i mentalność ówczesnego żołnierza.

[Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1984]