W połowie ubiegłego roku pojawiła się informacja, że zaginiony podczas 2. wojny światowej obraz Rafaela "Portret młodzieńca" odnalazł się i znajduje się w bankowym skarbcu w jednym z państw, którego prawo sprzyja nam i posiadacz obrazu tylko czeka na sprzyjające okoliczności, aby zwrócić Polsce jej zaginiony (zagrabiony?) obraz. Ponieważ wypowiadał się pełnomocnik ministra spraw zagranicznych ds. restytucji dóbr kultury, wydawało się, że oto odzyskamy prawdziwy skarb. Niestety radość trwała krótko, MSZ natychmiast sprostowało. Wypowiedź pełnomocnika nadinterpretowano. Nie wiemy, gdzie jest "Portret młodzieńca". Czekamy dalej...

Czyż to nie jest świetny temat na powieść sensacyjno-szpiegowsko-kryminalną? Oczywiście, ponieważ życie tworzy najlepsze fabuły. Wystarczy tylko dołożyć trochę literackiej wyobraźni i fantazji. Tyle tylko, że, podczas kiedy pojawiła się ta informacja, Zygmunt Miłoszewski już pisał swoją powieść "Bezcenny" o poszukiwaniu zaginionych dzieł sztuki, tajemniczej kolekcji szalonego kolekcjonera hrabiego Milewskiego i dzieła Rafaela. Tak więc fikcja splotła się z rzeczywistością. Niezwykły przypadek. Przypadkiem można nazwać również, w świetle ostatnich doniesień mediów o podsłuchiwaniu przez Amerykanów szefów najważniejszych państw europejskich, wątek amerykański w "Bezcennym". Więcej szczegółów oczywiście nie zdradzę. Jest to tylko dowód na to, że w powieści Miłoszewskiego znajdziemy mnóstwo odniesień do rzeczywistości, aluzji politycznych, przymrużenia oka.

Powieść "Bezcenny" traktuje o poszukiwaniu dzieł sztuki zaginionych w czasie ostatniej wojny światowej. Bohaterowie to Zofia Lorentz historyk sztuki, Karol Boznański marszand, Anatol Gmitruk oficer służb specjalnych i szwedzka złodziejka dzieł sztuki, arystokratka Lisa Tolgfors. Grupa ta na zlecenie ważnych osób podejmuje się odnalezienia i sprowadzenia do kraju cennego obrazu. Akcja toczy się na wielu kontynentach i w wielu krajach, w kilku planach czasowych.

Niezwykłe przygody, zaskakujące zwroty akcji, barwni bohaterowie i przede wszystkim nośny temat dają rezultat świetny. Książkę czyta się z zapartym tchem. Miłoszewski jest mistrzem słowa. Nie ma w jego prozie odrobiny banału i tandety. Język precyzyjny, barwny, miejscami stylizowany. Tę książkę czytałam z wielką przyjemnością. Nic dziwnego, ponoć prawa filmowe do "Bezcennego" zostały wycenione na milion dolarów... Czy trzeba czytelnikowi lepszej zachęty?


Bezcenny (Miłoszewski Zygmunt)