Losy Aisin Gioro Puyi, młodego cesarza z dynastii Qing, przypadły na bardzo burzliwy okres w historii Chin. Okres wielu przemian i wojen. Najpierw Chiny tracą status cesarstwa i stają się republiką, później Japonia napada na Mandżurię i próbuje utworzyć tam własne państwo, a jeszcze później do władzy dochodzi partia komunistyczna.

Pozbawiony wyboru Puyi już w wieku dwóch lat zostaje cesarzem. Jest rozpieszczany do granic możliwości, a jednocześnie niewolony wieloma niewidocznymi więzami. Tak naprawdę pełni tylko rolę bardzo kosztownej marionetki. Jego prawdziwa władza ogranicza się do znęcania się nad służbą i poddanymi. Opływa w dostatki, żyje w luksusie, lecz szczęście i spokój są poza jego zasięgiem. Musi stale liczyć się z opinią innych. Ta zależność wzmacnia się, gdy cesarz dostaje się pod pieczę Japończyków. Dopiero w Chińskiej Republice Ludowej wszystko się zmienia...

Bez wątpienia autobiografia ta wyglądałaby zupełnie inaczej, gdyby Puyi nie utracił swego statusu. Tak krytyczne stanowisko co do własnych rządów i losów jest podyktowane względami propagandowymi. O ile większa część książki wydaje się całkiem sensowna, to ostatni rozdział, przedstawiający odnowę moralną byłego cesarza, jest kompletnie niewiarygodny. Opisy wielkoduszności i wspaniałomyślności komunistycznych zwierzchników są przy obecnej wiedzy historycznej wręcz karykaturalne. Chiny Ludowe jawią się jako państwo idealne, w którym każdy obywatel pracuje z ochotą na rzecz wspólnego dobra. Zamiast biedy panuje obfitość i równość, a zawiść i zazdrość to uczucia zupełnie wymarłe.

Propagandowy charakter lektury jest bardziej niż oczywisty, nie zmienia to jednak faktu, że i tak dobrze jest zapoznać się z książką. "Byłem ostatnim cesarzem Chin" to z perspektywy historycznej wartościowa pozycja, w dodatku całkiem nieźle napisana. Jest to też świadectwo ludzkiej słabości. Jedynie przydługawa końcówka, opisująca utopijny system państwowy, staje się z czasem nużąca.

(W oparciu o treść książki powstał nagrodzony Oscarami film "Ostatni cesarz" w reżyserii Bernarda Bertolucciego).