Cytadela to, jak wiadomo, budowla obronna, inaczej twierdza, coś, co jest nie do zdobycia, nie do staranowania. Tej nazwy można również użyć w w stosunku do grup społecznych, w których przyjęte wzorce zachowań, ugruntowane przez całe lata, służą głównie ich interesom i bronione są właśnie jak cytadela. W takim znaczeniu Cronin użył tego słowa w tytule powieści - kryją się za nim rutyna i grupowe interesy brytyjskich środowisk lekarskich w czasach współczesnych pisarzowi, których on sam doświadczył, zanim został utytułowanym lekarzem posiadającym praktykę w zamożnej dzielnicy Londynu. W "Cytadeli" z wielką pasją poruszył problem etyki lekarskiej, ale również zaprotestował przeciwko społecznej krzywdzie.

Uwaga: po kliknięciu pokażą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu

Cronin w "Cytadeli" poddał totalnej krytyce system opieki zdrowotnej w ówczesnej Wielkiej Brytanii. System hermetycznie zamknięty, zrutynizowany i nastawiony głównie na osiąganie wyników finansowych, bez skrupułów wykorzystujący w tym celu mało świadomych pacjentów, jak również asystentów lekarskich, mających niewielkie szanse na znalezienie dobrze opłacanej posady czy otworzenie własnej praktyki. System, w którym znakomicie funkcjonowali niekompetentni lekarze, postępujący często nieetycznie i ignorujący nowe metody leczenia, a przez nawet groźni dla pacjentów.

"Cytadela", ukazująca środowisko lekarskie w jak najgorszym świetle, z jednej strony przysporzyła pisarzowi wrogów, ale z drugiej - wydatnie przyczyniła się do wprowadzenia w systemie brytyjskiej opieki lekarskiej niezbędnych reform.

Cronin miał niezwykle lekkie pióro, co sprawiło, że powieść wciągnęła mnie i czytałam ją z dużą przyjemnością od początku do końca. Dzięki temu, że jej tematyka obraca się wokół spraw związanych z medycyną, żywo mnie zainteresowała, mimo iż akcja toczy się w pierwszej połowie XIX wieku - tym bardziej że wiele z poruszanych w niej problemów jest nadal aktualne. Ale nie tylko sprawy społeczne są tematem "Cytadeli". Jest w niej również, ukazana na tle ewolucji osobowości bohatera, historia jego miłości i małżeństwa. Małżeństwa pełnego uczucia, wzajemnego oddania i zrozumienia, które niszczą zmiany, jakie zachodzą w Mansonie wskutek poprawy sytuacji egzystencjalnej. Zmiany te boleśnie zaskakują jego żonę, a we mnie również wywoływały spore negatywne emocje. Andrzej, bohater w pełni pozytywny, bojownik w słusznej sprawie, złościł mnie swym egotyzmem, który z czasem coraz bardziej się ujawniał i egoizmem, który doprowadził w końcu do dramatu.

Nie brakuje również w książce odniesień do wiary. Cronin, sam w młodości agnostyk, który z czasem powrócił na drogę wiary, wyposażył swego bohatera w te same cechy. Andrzej, obojętny w sprawach religii, niepraktykujący, co bolało bardzo jego żonę, w obliczu dramatu, jaki go spotyka, odnajduje drogę do Boga.

Nie tylko "Cytadela", także wiele innych powieści Cronina mocno przemawiało do czytelników, dlatego były często wznawiane, a także filmowane. I myślę, że zawarty w nich przekaz dla dzisiejszych czytelników będzie równie ciekawy i wyraźny.


[recenzja ukazała się na moim blogu]