"Żyć w tak znakomicie zbudowanym domu, jakim jest ciało, bez zapoznania się z jego nadzwyczajną budową, przynosi ujmę duszy rozumnej".
Robert Boyle

Tym cytatem rozpoczyna się dzieło Anthony'ego Smitha pod krótkim tytułem "Ciało", prawdziwa skarbnica wiedzy o naszym organizmie. Jest tu praktycznie wszystko - autor zaczyna od ewolucji, podąża przez wszystkie etapy rozwoju człowieka, a kończy wpływem promieniowania na człowieka.

Można by pomyśleć, że "Ciało" to szkolny podręcznik albo encyklopedia. Jednak w rzeczywistości to książka pełna fascynujących opowieści i "mokrych" faktów. To z niej dowiedziałam się, dlaczego rytuały braterstwa krwi (nacinanie skóry i mieszanie krwi przez dwie osoby) są niebezpieczne, jaka jest prawdziwa przyczyna obrzezania dzieci przez Żydów, czy tego, że niemożliwe jest ziewanie podczas snu.

Również język nie jest bardzo fachowy, choć oczywiście wielu sformułowań nie dało się, a wręcz nie wolno było pominąć. Jednak niezależnie od tego, czy w rozdziale konieczne jest użycie długich, dziwnie brzmiących wyrazów, czy jest to akurat ta część książki, gdzie poruszane są mniej medyczne zagadnienia (na przykład rozdział "Małżeństwo"), Smith wyjaśnia wszystko jasno i przejrzyście - ani razu nie musiałam czytać ponownie akapitu, by pojąć jego sens. W zrozumieniu treści pomagają również przykłady i dane ze świata zwierząt, chętnie przytaczane przez autora.

Mimo tego, nie czyta się szybko. Tekst wymaga choć odrobiny wysiłku umysłowego - w końcu to nie beletrystyka. "Ciało" niewątpliwie nie jest lekturą na relaksujące wakacje, chyba że dla kogoś wyjątkowo zainteresowanego tematem.

Pewną wadą książki jest data wydania - rok 1964 (pierwsze angielskie wydanie). Od tego czasu wiele odkryto i na danych z dzieła Smitha nie zawsze można polegać - nie dlatego, że są błędne, ale dlatego, że bywają niepełne. Tyczy się to jednak głównie metod leczenia czy zagadnień takich, jak genetyka - w większości innych przypadków z wiedzy zawartej w książce można korzystać dość śmiało, bowiem w funkcjonowaniu organizmu nic się nie zmieniło - po prostu wiele nowych rzeczy zostało zbadanych.

Autorowi należy przyznać, że wszystkie podawane przez siebie informacje dokładnie sprawdził i to w pewnych źródłach - często powołuje się na książki uznanych specjalistów, na przykład Wesleya Critza George'a czy Ashleya Montagu, oraz poważane naukowe czasopisma, takie jak "Science" czy "British Medical Jurnal".

Podsumowując - "Ciało" to książka, którą poleciłabym każdemu, komu wiedza zawarta w szkolnych podręcznikach nie wystarcza, a jednocześnie nie ma ochoty wertować opasłych tomów encyklopedii. Sądzę, że czytanie będzie nie tylko nauką, ale i przyjemnością.