Akcja tego niewielkiego objętościowo opowiadania rozgrywa się w Warszawie wkrótce po zakończeniu obrad Sejmu Wielkiego.

Książę Józef Poniatowski, bratanek króla, jest najpopularniejszą osobą w wyższych sferach ówczesnej Rzeczpospolitej, szczególnie wśród kobiet. Jednak stopniowo zaczyna go męczyć i nudzić światowe życie i towarzystwo, w którym się obraca. Pewnego dnia podczas spaceru trafia nad Wisłę. Mieszka na tym terenie uboga ludność stolicy, trudniąca się głównie rybołówstwem. Poznaje Julię, półsierotę, córkę ubogiej wdowy. Książę Józef od pierwszego wejrzenia zakochuje się w Julce. Wkrótce cała stolica wie o nowej miłości królewskiego bratanka. Budzi ona sensację oraz oburzenie wśród dam z wyższych sfer. Nie są w stanie zrozumieć, jak arystokrata mógł pokochać dziewczynę z nizin społecznych, czyli "pomywaczkę". Szczególnie niezadowolona jest dotychczasowa ukochana księcia, księżna Anna - i postanawia zniszczyć ten niefortunny romans. W tym celu knuje podstępną intrygę... Czy będzie ona skuteczna? I jak zakończy się afekt księcia Józefa do pięknej, lecz ubogiej Julii?

Miłość dwojga głównych bohaterów posłużyła Kraszewskiemu do ukazania obrazu obyczajowości w schyłkowym okresie istnienia Rzeczpospolitej Obojga Narodów: życia codziennego wyższych sfer, szczególnie wzajemnych relacji, miłostek, intryg członków tej warstwy społecznej, a zarazem do podkreślenia zgubnej roli magnaterii, którą ocenia niezwykle krytycznie, w ówczesnym państwie polskim.

"Pomywaczka" to krótkie opowiadanie o charakterze obyczajowo-historycznym. Nie jest ono dziełem wybitnym w dorobku Kraszewskiego, ale reprezentuje przyzwoity poziom literacki. Wielbiciele twórczości "Bolesławity" powinni sięgnąć po ten utwór. I nie tylko oni. Myślę, że żaden czytelnik po lekturze "Pomywaczki" nie poczuje się zawiedziony.

Serdecznie polecam.