"Gugara" Andrzeja Dybczaka jest tegorocznym laureatem Nagrody Kościelskich. Ta niepozorna objętościowo (176 stron) książka przenosi czytelnika do syberyjskiej osady, w której króluje cisza przerywana niekiedy dźwiękiem dzwonków zawieszonych na szyjach reniferów i - sporadycznie - odgłosem przelatującego helikoptera. Osady, w której przeszłość przeplata się ze współczesnością, choć ta druga wydaje się dominować nad tradycyjnym stylem życia. Wprawdzie w mentalności Ewenków tlą się ślady szamanizmu, ale czumy są już z brezentu, renifery w większości należą już do przeszłości, a wielu mieszkańców przeniosło się do większych wiosek, namawiając do tego samego tych, którzy zostali w tajdze. Wioska wydaje się rajem, w którym żyje się lżej, choćby ze względu na bliskość sklepu. Ale to tylko pozory. Tu czy tam - trudy życia rekompensowane są alkoholem, za który "spragnieni" są w stanie oddać wszystko co mają. Jeden z bohaterów przehandlował za wódkę stado reniferów według przelicznika: jedno zwierzę za jedną butelkę...

"Gugara" jest opowieścią o odchodzeniu społeczeństwa koczowników w przeszłość. Ludzie, których odwiedził jej autor, jedną nogą przeszli już na stronę cywilizacji, a ich kultura i tradycyjny sposób życia umierają. To, że ich osada opustoszeje, jest tylko kwestią czasu.

Andrzej Dybczak pisze niezwykle poetycko, co powoduje, że "Gugara" wykracza poza ramy tradycyjnego reportażu. Książka Przesycona jest liryzmem, który tworzy specyficzną atmosferę smutku i nostalgii. Sam autor jest bardzo dyskretny, czujemy jego obecność - jest w końcu jednym z bohaterów książki - ale nie eksponuje swojej osoby, pozwalając mówić innym.

Polecam!


[recenzję opublikowałam także na swoim blogu]