Akcja powieści obejmuje lata 1785-1787. Nowe prądy umysłowe, idee nowej epoki zwanej Oświeceniem przenikają wówczas do Polski. Niestety zadomawiają się z trudem. Dzieje się tak, bowiem szczególnie na polskiej wsi utrzymuje się jeszcze dość powszechna wiara w diabły, upiory i czarownice.

Utwór rozpoczyna się w momencie, gdy jedna z głównych bohaterek, osiemnastoletnia panna Donata Zakrzewska przybywa do majątku Rokiciny położonego niedaleko Płocka. Donata jest córką warszawskiego lekarza, lecz po śmierci ojca jej opiekunką zostaje ciotka, pani Konstancja Żelecka, właścicielka Rokicin. Od początku relacje siostrzenicy ze zgorzkniałą i surową ciotką układają się nie najlepiej. Donata została wychowana w Warszawie w duchu Oświecenia. Tymczasem drobna szlachta i chłopi z ziemi płockiej wciąż wierzą w przesądy i zabobony. Nieoczekiwanie dziewczyna zakochuje się. Jej wybrankiem okazuje się człowiek wywodzący się z nizin społecznych. Paweł Drozd pochodzi z rodziny chłopskiej, a dzięki umiejętności pisania i czytania zajmuje stanowisko dworskiego pisarza. We wsi chodzą słuchy o tajemniczym upiorze, który nęka jakoby okolicznych mieszkańców. Zjawa ta ma kierować postępowaniem ludzi i namawiać ich do czynów niegodnych. Przypisuje się jej również sprawstwo wszelkiego zła, jakie ma miejsce w okolicy. Pewnego dnia w majątku Żeleckich zostaje popełniona zbrodnia. Wszyscy winą obarczają upiora. Lecz jaka jest prawda...? Jakie jest źródło owych wierzeń? Czy upiór z Rokicina istnieje naprawdę, czy może jest tylko wytworem wyobraźni ludzkiej? Jakie jest źródło wiary w istnienie postaci nadprzyrodzonych? Czy tajemnica zbrodni zostanie wyjaśniona? I czy uczucie chłopa do panny z wyższych sfer może się skończyć happy endem? Nie odpowiem na te pytania, niech czytelnik znajdzie na nie odpowiedź dzięki lekturze książki. Zdradzę jedynie, że rozwiązanie będzie sporym zaskoczeniem.

Losy Donaty Zakrzewskiej i jej miłość do Pawła Drozda stanowią w powieści jedynie tło. Autorowi chodziło o ukazanie obyczajów i poziomu umysłowego ludzi w tamtych latach na polskich wsiach i dworach. W mniejszym stopniu także w miastach (przykładem jest tutaj stolica). Schyłek XVIII wieku w Rzeczpospolitej i w Europie był bowiem okresem wielkich przemian. Z jednej strony nastąpił wówczas postęp w stosunkach społecznych, gospodarczych, obyczajowych oraz szybki rozwój wszelkich nauk. Z drugiej jednak strony trwała wciąż wiara w czary, zabobony i upiory.

Podsumowując należy stwierdzić, że "Upiór spod Płocka" jest powieścią wartościową, jeśli chodzi o odtworzenie obyczajowości Rzeczpospolitej Obojga Narodów u schyłku XVIII wieku. Cenne są szczególnie przedstawione na kartach powieści obrazy życia wiejskiego, sądów wiejskich, a także poglądy wygłaszane przez bohaterów. A niemal wszystkie sceny, które autor przedstawił w powieści, są oparte na autentycznym materiale źródłowym. Walory edukacyjno-poznawcze sprawiają, iż warto tę powieść polecić czytelnikom. Głównie mam tutaj na myśli wielbicieli powieści historycznej.

Zapraszam do lektury.