Kim jest tytułowy bohater utworu? W książce nie pada jego imię i nazwisko. Jednakże autor we wstępie wyjaśnia, iż chodzi o generała Marcina Kątskiego. Również wydarzenia opisane w utworze wskazują, iż mowa o tej właśnie postaci.

Kim jest (był) tytułowy bohater? Marcin Kazimierz Kątski herbu Brochwicz (1636-1710) był kasztelanem krakowskim i lwowskim, wojewodą kijowskim, senatorem, a przede wszystkim generałem artylerii koronnej. Obok Krzysztofa Grodzkiego chyba najlepszym dowódcą polskiej artylerii armii koronnej na przełomie XVII i XVIII wieku. Uczestnikiem wielu wojen, współtwórcą wielu sukcesów oręża polskiego.

W utworze pełni rolę narratora. Jako już człowiek u schyłku żywota opowiada burzliwe dzieje własnego życia i wspomina wojny, w których brał udział. Żył w okresie niezwykle burzliwym. Rzeczpospolita Obojga Narodów prowadziła wojny z najeźdźcą szwedzkim, siedmiogrodzkim, moskiewskim, tureckim i tatarskim, jednocześnie usiłując poskromić ciągle buntujących się Kozaków. Również sytuacja wewnętrzna państwa daleka była od stabilizacji. Postępował rozkład państwowości, mnożyły się konflikty między szlachtą i magnaterią a monarchami, społeczeństwo było podzielone na zwalczające się obozy. Kulminacją tej skomplikowanej sytuacji stała się wojna domowa z lat 1665-1666 i bratobójcza, niezwykle krwawa bitwa pod Mątwami. Okres panowania króla Jana III Sobieskiego to zarazem okres schyłku potęgi Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Wybór Augusta II saskiego z dynastii Wettynów na polski tron (1697) pogłębił upadek państwa polskiego. Tereny Rzeczpospolitej stały się areną nowych wyniszczających wojen. Społeczeństwo szlacheckie (w tym tytułowy bohater) i wojsko polskie miało dylemat: po której stanąć stronie? Poprzeć prawowitego monarchę (lecz czy legalnie wybranego?) Sasa czy może Leszczyńskiego? A tymczasem ziemie polskie były regularnie niszczone i eksploatowane przez zwalczające się obozy oraz armie: Augusta II Sasa, króla szwedzkiego Karola XII, później także przez oddziały rosyjskie cara Piotra I. Na Ukrainie wybuchały coraz to nowe powstania kozackie.

Powieść ta nie tylko opowiada historię burzliwego i barwnego życia tytułowego bohatera, stanowi także doskonałą lekturę uzupełniającą do poznania historii państwa polskiego na przełomie wieków XVII i XVIII. Szczególnie pod kątem wojen, jakie prowadziła wówczas Rzeczpospolita. Jest zarazem doskonałym kompendium wiedzy o polskiej wojskowości w tym okresie. A wszystko to widziane z perspektywy jednego z najwybitniejszych dowódców polskiej artylerii, jakich ówcześnie miały polskie siły zbrojne.

"Generała artylerii koronnej żywot własny" warto więc polecić czytelnikom zainteresowanym historią ojczystego kraju. Powieść doskonale łączy w sobie walory rozrywkowe oraz dydaktyczno-wychowawcze. Zapraszam do lektury.