"Słońce, możliwość, radość" to kolejna eseistyczna książka Michała Pawła Markowskiego, laureata Nagrody Kościelskich z roku 2000 za zbiór esejów "Anatomia ciekawości". Prywatne miesza się tu z publicznym, a rozważania o sztuce, literaturze i fotografii z bardzo osobistą narracją. Tytułowe kategorie odnoszą się do afirmacji doświadczenia estetycznego w najszerszym zakresie. Nie ma tu granicy między oglądaniem obrazów Bacona i Hoppera w muzeach czy zdjęć Cartier-Bressona a radosnym, zmysłowym doświadczaniem rzeczywistości. Intelekt nie spycha na dalszy plan cielesnego uwikłania w egzystencję, lecz stara się za nim, w miarę swoich sił, podążać. Książka zaczyna się od autobiograficznej opowieści o czytaniu, kończy zaś na odkryciu Ameryki. Choć nie jest to dziennik z podróży w sensie ścisłym, rejestruje podróże autora, zarówno te odbywane w wyobraźni i na piśmie, jak i te realne (Waszyngton, Tanger), podróże między wiekiem dziecinnym i dojrzałym i te między Europą a Ameryką. Jest to – jak powiada autor – egzystencjalny raptularz, w którym sztuka muzeów, sztuka opowieści i sztuka życia splatają się w mocny węzeł.


"Teksty Michała P. Markowskiego są zapisem myślenia na żywo. Jakby żaden schemat czy gotowa formuła nie krępowały myśli w konfrontacji z doznaniem świata. Powalająca erudycja nie waży tu więcej niż wyostrzone oko i apetyt na życie. Z lektur, opowieści, obrazów, smaków i przygodnych doznań Michał wysnuwa – niemal awanturniczą – narrację o życiu przechodzącym w egzystencję. Eseistyka przygodowa – tak bym więc nazwał gatunek, który autor w tej książce uprawia".

Piotr Mucharski, "Tygodnik Powszechny"

[Wydawnictwo Czarne, 2011]