Prezentowane w niniejszym tomie listy Marii Konopnickiej do Ignacego Wasiłowskiego z lat 1867-1900 stanowią nieocenione źródło do poznania ówczesnego życia literacko-polityczno-kulturalnego. Nade wszystko zaś są wzruszającym i bardzo osobistym świadectwem dziejów przyjaźni oddalonych od siebie - ale złączonych więzami krwi i losu - dwojga ludzi. Listy poetki do stryja Ignacego to również skarbnica wiedzy o literackiej twórczości, rozległych zainteresowaniach i życiu osobistym Marii Konopnickiej. Bogactwem szczegółów biograficznych rysują jej nowy, odkrywczy portret, daleki od wyświechtanego, utrwalonego przez lata obrazu płaczliwej "wieszczki ludu", "pani od »Naszej szkapy« i »Sierotki Marysi«". Pozwalają zobaczyć Konopnicką jako zwyczajnego człowieka z krwi i kości.

Portret pisarki wyłaniający się z tej korespondencji jest cenny, bo prawdziwy, szczery i pozbawiony artystycznego retuszu; dlatego też listy do Wasiłowskiego mają istotne znaczenie i wartość dla każdego badacza biografii autorki "Imaginy". Są bez wątpienia kroniką długiego okresu tułactwa poetki i rzetelnym źródłem informacji o życiu i twórczości jednej z najwybitniejszych pisarek II połowy XIX wieku.

[Instytut Badań Literackich PAN, 2005]