"Nasze czyny nabierają odwrotnego sensu niż ten, który im z góry wyznaczamy. Nasze czyny żyją swoim własnym życiem, niezależnie od nas"* - ten cytat bardzo trafnie oddaje główną problematykę, z jaką spotykamy się w trakcie lektury "Śmiesznych miłości": młody naukowiec robi wszystko aby zachować swój autorytet, jednak jego oszustwa przynoszą mu ostatecznie same straty - zostawia go dziewczyna, traci pracę na uniwersytecie; dwóch przyjaciół spędza dzień na podrywaniu kobiet, jednak nie udaje im się dokonać niczego poza kilkoma flirtami; podczas podróży w góry zakochani rozpoczynają "grę w autostop", która - zamiast pomóc w odnalezieniu (skonstruowaniu?) własnej tożsamości i zaakceptowaniu jej - przynosi rozczarowanie, ból, przemoc...

"Śmieszne miłości" powstawały od końca lat 50. i są debiutem prozatorskim Milana Kundery. Sam autor pokłada je za początek swojej twórczości, wypierając się tym samym tekstów napisanych wcześniej, a więc przede wszystkim wierszy (wierszyków) opiewających komunizm czy próbujących, nierzadko oczyma mizogina, opisać intymne dramaty w związkach damsko-męskich.
Opowiadania stanowią przełom w twórczości Czecha i zdają się odgrywać niepoślednią rolę w jej dalszym rozwoju. Autor eksperymentuje już tutaj z różnymi sposobami narracji, które wykorzysta później w powieściach (np. obecne w "Fałszywym autostopie" opisywanie wydarzeń z różnych punktów widzenia posłuży za model narracji "Żartu"). Również tematyka tekstów, której źródeł można się doszukiwać już we wczesnych wierszach Kundery, znajdzie kontynuację w kolejnych utworach: autor będzie wciąż powracał do problemów komunikacji międzyludzkiej, granic poznania, gry, miłości, miłości jako gry, a także do zagadnień zdrady, cielesności, młodości i starości, prywatności i polityki.

Poprzez poruszanie tych zagadnień nazwisko Czecha, zgodnie z jego życzeniem, może zostać wpisane na karty historii prozy (powieści) europejskiej, która to od czasów Cervantesa podejmuje temat przygody, od czasów Balzaca postrzega człowieka jako istotę zakorzenioną w Historii, od czasów Tołstoja poszukuje pierwiastka irracjonalnego w ludzkich działaniach. Jednak możemy również, nie sugerując się autointerpretacjami Kundery, poszukać inspiracji dla "Śmiesznych miłości" na gruncie literatury czeskiej i zastanowić się np. jak duży wpływ miała na autora międzywojenna proza psychologiczna (Jaroslav Havlíček, Václav Řezáč), a także wzbogacić recepcję dzieła poprzez uwzględnienie ogólnych tendencji w czeskiej literaturze lat 60., skupiającej się często na sytuacjach intymnych człowieka i problematyzującej jego wyobcowanie (Trefulka, Vyskočil, Páral).

Trzecim sposobem odbioru opowiadań, który gorąco polecam, jest spędzenie popołudnia w wygodnym fotelu, z filiżanką gorzkiej kawy i słodkiej czekolady: w momentach najbardziej dramatycznych popijamy kawę, podczas tych zabawnych skupiamy się na czekoladzie. Przy takich bodźcach wspomagających na pewno dotrzemy do sedna tekstów.


---
*"Naše činy nabývají opačného smyslu, než jaký jim předem přisuzujem. Naše činy žijí nezávisle na nás svým vlastním životem", M. Kundera, "Já truchlivý bůh, in: idem, Směšné lásky, s. 21-22, Praha 1963