"»Leksykon« jest opowieścią o rzeczach, które ludziom ubiegłego stulecia towarzyszyły w codziennej egzystencji. Wiele z nich przetrwało tylko w pamięci i na starych fotografiach, niektóre przechowywane są w domach i muzeach jako cenne pamiątki, inne zakończyły swój żywot w graciarni lub na śmietniku i mało kto pamięta, do czego były potrzebne"*.

Pozycja ta to książka magiczna. Niby leksykon, niby przewodnik, a jednak piękna opowieść o czasach minionych - o naszych przodkach, ich zwyczajach, upodobaniach, ograniczeniach, z jakimi musieli się zmagać w związku z niedostatkami techniki lub konwenansami. To także obraz przemian w życiu społecznym, związanych z rozwojem technologii produkcji i wynalazkami, wojnami, edukacją, przemianami gospodarczymi. To także hołd dla rzeczy i zjawisk minionych, dla gry w pikuty, dla mufki, mantylki, spluwaczek i innych przedmiotów zaplątanych w codzienność i ją odmierzających, a także przedmiotów zaskakujących, których użycie wykraczało poza zamierzenia twórców i projektantów i było przyczyną tworzenia się nowych zjawisk. Wśród opisywanych przedmiotów snuło się życie różnych warstw i grup społecznych. Historie wokół nich powstające stanowią doskonały obraz przemian całości społeczeństwa. Książki nie sposób zapomnieć także dzięki licznym rycinom i przedrukom oraz cytatom z materiałów źródłowych, które oddają wdzięcznie klimat epoki.

Przykład wpisu:

"Sublimat - chlorek rtęciowy, biały, krystaliczny proszek rozpuszczalny w wodzie, stosowany był dawniej jako środek odkażający skórę, używano go także do dezynfekcji narzędzi chirurgicznych. Nie byłoby może warto wspominać tego specyfiku, gdyby nie fakt, że sublimat, który był silną trucizną, należał do ulubionych środków, po jakie sięgali samobójcy czy raczej samobójczynie - wystarczyło połknąć roztwór sublimatu, by przenieść się do wieczności. O ile siarniki upodobały sobie samobójczynie niezamożne, najczęściej panny służące, sublimat łykały także zawiedzione w miłości panie z towarzystwa (…)”**.



---
* Małgorzata Szubert, "Leksykon rzeczy minionych i przemijających", wyd. Muza SA, 2004, z okładki.
** Ibid., str. 241.


[Recenzję zamieściłam wcześniej na moim blogu]