Książka o wyobraźni Rosjan - tak nazwał "Ołowiane żołnierzyki" Swietłany Aleksijewicz Stefan Bratkowski. Dodam, że ta książka poświęcona jest pamięci. Pamięci o wojnie w Afganistanie, która toczyła się w latach 1979-1989, w której brał udział "ograniczony kontyngent wojsk radzieckich". To książka-ostrzeżenie przed każdą wojną, żadna z nich nie okaże się zwycięska dla ludzi w niej uczestniczących.
"Cynkowyje malcziki" (tytuł oryginału) to kronikarski zapis wspomnień "Afgańców", jak nazywano żołnierzy wracających z Afganistanu, lub wypowiedzi rodzin tych, którzy zginęli, najczęściej matek. Jest to lektura wstrząsająca. Kto widział film rosyjski pt. "Ładunek 200" w przybliżeniu wie o czym mówię."Ładunek 200" to kryptonim oznaczający transport zwłok żołnierzy do kraju w cynkowych trumnach - i stąd tytuł oryginału książki. Polski tytuł: "Ołowiane żołnierzyki" nie całkiem jest adekwatny do zamiaru autorki.
Opowieści matek o tym, jak przywożono im do domu (taki zwyczaj) cynkowe trumny ze zwłokami ich dzieci (tak, dzieci, bo wojować szli młodzi chłopcy-poborowi) są tak przejmujące, że nieraz oczy mi zaszły łzami. Nie mniej wstrząsające są opowieści tych, którzy przeżyli piekło i na całe życie zostali okaleczeni fizycznie lub psychicznie. Pamiętać należy, że były tam też kobiety-żołnierze. Ci młodzi ludzie pytają teraz, w imię czego zniszczono ich życie.
Myślę, że autorka mogłaby opisać wiele jeszcze strasznych okrucieństw wojny, o których usłyszała od swoich rozmówców, ale nie o epatowanie okrucieństewm jej szło, ale o pokazanie prawdy. Mimo to wytoczono jej proces po ukazaniu się książki i nie wiadomo, jak by się skończył (autorka jest Białorusinką), gdyby w obronę nie wzięli jej pisarze z innych krajów.
Uważam, że "Ołowiane żołnierzyki" to lektura obowiązkowa, szczególnie dla nas, którzy mamy swoje wojska w Afganistanie i toczy się dyskusja czy i kiedy należy je stamtąd wyprowadzić.
"Afganistan można przekupić, nawet kupić, ale nie sposób go zawojować." powiedział podróżnik francuski w XIX wieku.




Ołowiane żołnierzyki (Aleksijewicz Swietłana)