Wśród zalewu kiepskiej jakości książek, natknęłam się na dzieło XIX-wiecznego pisarza portugalskiego, pod którego intrygującym tytułem nie kryje się kryminał, tylko powieść obyczajowa o wciąż aktualnym problemie celibatu, dewocji i hipokryzji kleru. Szczególnie teraz, gdy w naszym kraju spotykamy się z problemem księży biznesmenów, nie pasterzy, wiernych wierzących w obrazek, a nie w Boga, taka książka pokazuje, jak daleko zostaliśmy w tyle w dyskusji na temat roli Kościoła w społeczeństwie.

Akcja toczy się w XIX-wiecznej, ultrakatolickiej Portugalii. Do miasta Leiria przyjeżdża młody ksiądz, Amaro. Spotyka tam swojego byłego wykładowcę z seminarium, który próbuje włączyć go w małomiasteczkową społeczność. Jest tam grupa księży, bigotek, urzędników magistratu, wydawca gazety, miejscowi politycy, lekarz. Amaro zakochuje się, z wzajemnością, w córce właścicielki domu, w którym mieszka. Pomimo przeszkody, jaką stanowi zasada celibatu obowiązująca księży katolickich, ich gorący romans rozwija się. Do czego doprowadzi miłość tych dwojga ludzi?

Świetnie napisana powieść. Dzięki doskonale zachowanej proporcji między fabułą romansu, analizą psychologiczną postaci, krytyką społeczeństwa i poglądami autora na sprawy religii, książka nie nuży. Jest odważna (mamy tu nawet postać geja) i pełna ironii, postaci są przerysowane, ale prawdziwe. Zawarta w niej krytyka kleru nie jest agresywna. Autor z dużym obiektywizmem i ludzkim zrozumieniem podchodzi do poruszanych tematów.

Eça de Queirós to jeden z najwybitniejszych pisarzy portugalskich. Jest przedstawicielem nurtu realizmu i naturalizmu w literaturze portugalskiej.

"Słynie z oryginalności swojego stylu – stosował swoistą interpunkcję i niekonwencjonalne zasady gramatyczne. W mistrzowski sposób posługiwał się humorem i ironią, bardzo często wykorzystywał karykaturę jako sposób rysowania postaci. Nie bał się trudnych, szokujących, tematów – miłości kazirodczej, afer gospodarczych i politycznych, hipokryzji i władzy Kościoła. Jego prozę, po prawie 150 latach, wciąż świetnie się czyta"*.

Polecam tę książkę, bo jest to naprawdę dobra literatura, porusza bardzo aktualny temat, jest dobrze przełożona na polski, łatwo się ją czyta. W dzisiejszych czasach, gdy mamy do czynienia z tak wielką ilością pustych książek, wydawanych tylko z powodu znanego nazwiska pseudo-literata, warto zwrócić uwagę na tę pozycję.



---
* "Od Wydawcy", w: Eça de Queirós, "Zbrodnia księdza Amaro", tłum. Dorota Górniak, wyd. Ordeno Dariusz Lewandowski, 2010, s. 9.