Autor noty wydawniczej pisze, że „Pałac lodowy” to „poetycka baśń opowiedziana w sposób realistyczny”*. Przymiotnik „realistyczny” ma zatem uspokoić potencjalnego czytelnika — żaden latający smok nie zatrzepoce mu skrzydłami nad głową. Nie mówiąc już o innych stworzeniach fantastycznych. Wrażenie baśniowości zostaje osiągnięte inaczej, jest pochodną sposobu przedstawiania świata. Stwierdzenie, że widzimy go oczyma jedenastoletniej dziewczynki, byłoby zbytnim uproszczeniem. Dziecko nie potrafiłoby tak formułować zdań ani nazywać przeczuć. Sedno tkwi raczej w przyjętej konwencji opisu przyrody i rówieśniczych relacji. Nastrój budują proste, plastyczne zdania oraz dialogi konstruowane jak w najzwyklejszych rozmowach. Jeśli poczyni się porównanie do „Procesu” Kafki, to z uwagi na położenie głównych bohaterów, poruszających się we mgle pod brzemieniem niezrozumiałej winy…

O wiosce — miejscu akcji — wiemy niewiele. Nie do odnalezienia na żadnej z map. Wstęp mamy jedynie do trzech budynków — domu Siss, domu Unn i szkoły. Dwie jedenastoletnie dziewczynki, przywódczą Siss i wycofaną Unn (przeprowadziła się do cioci po śmierci matki), łączy nić porozumienia. Unn zaprasza Siss do siebie. To jedno spotkanie, rwący się dialog w zamkniętym pokoiku, rozmowa, której właściwie nie było, gdyż jedna zawahała się przed wypowiedzeniem istotnych kwestii, a druga uciekła, by ich nie usłyszeć, stanie się potem przedmiotem dociekań. Ponieważ Unn zaginie, nie wróci już ze szkoły.

Tytułowy lodowy pałac to budowla wzniesiona na wodospadzie przez mróz. Siarczysty. Zamarznięta woda przemieniła się w połyskujące komnaty, szczyty, daszki i oszronione kopuły. Spływała dalej i dalej między przezroczystymi cudami. By tworzyć. By hipnotyzować. Można dywagować, co pałac lodowy symbolizuje. Albo poprzestać na wyjaśnieniu (z innej bajki), że to idealna siedziba dla Królowej Śniegu.



---
* Tarjei Vesaas, „Pałac lodowy”, tłum. B. Hłasko, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1969, tekst z okładki.


[Recenzję opublikowałam wcześniej na swoim blogu]