Szalona Zonia - bohatera powieści J. I. Kraszewskiego - jest postacią nietypową, chociaż stworzoną na użytek schematycznej fabuły. Z obciętymi na krótko włosami, z książkami pod pachą, aktywnie uczestniczy w życiu rozdyskutowanej młodzieży kijowskiego uniwersytetu. Studiuje dzieła filozofów, ekonomistów, fizjologów. Całym swym postępowaniem potwierdza autentyczność dążeń do pracowitego i samodzielnego życia. Uznaje tylko związki duszy i intelektu - słowem i czynem zaprzecza więzom krwi. Odważnie przyznaje się do niekonwencjonalnych uczuć, zachowując niewinność osoby poddającej się szczerze i z pasją miłości. Dumna i szlachetna, nie przyjmuje rozwiązań kompromisowych.
Autor jakby wbrew sobie, wbrew negatywnemu stosunkowi do "emancypantek", kreuje, jak pisze K. W. Zawodziński, "jedyną prawdziwie wyzwoloną kobietę literatury polskiej" (wstęp do "Szalonej", 1948).

[Wydawnictwo Literackie]