Przedmowa do trzeciego wydania


Niewiele ponad półtora roku po ukazaniu się pierwszego i drugiego wydania naszej książki, pojawiła się potrzeba dodruku. Wyczerpało się drugie wydanie, a zainteresowanie tematem jest nadal duże. Zdecydowaliśmy się przygotować trzecie wydanie poszerzone i uzupełnione, które stało się zarazem podstawą równolegle opublikowanej wersji niemieckiej. Przede wszystkim ujęliśmy 26 nowych obiektów, które umknęły naszej uwadze podczas sporządzania pełnego spisu zachowanych pałaców i dworów. W międzyczasie dotarliśmy również do wielu nowych informacji dotyczących historii poszczególnych siedzib i zamieszkujących je rodów szlacheckich. Każde z miejsc opisywanych w książce ma swoją parusetletnią historię, odkrywanie ich rzeczywistych dziejów, jednostkowych historii i zdarzeń jest niewątpliwie fascynujące i pewnie długo nas jeszcze będzie zajmować. Wielką pomocą okazały się wiadomości uzyskane od byłych mieszkańców Prus Wschodnich, przedstawicieli rodów szlacheckich i arystokracji pruskiej oraz ich potomków. Opisy swoich siedzib, już w tłumaczeniu, przeczytali i zechcieli sprawdzić pod kątem wiedzy z archiwów rodzinnych m.in. członkowie rodów zu Dohna, Dönhoff, zu Eulenburg, von der Groeben, von Kuenheim - za co jesteśmy bardzo wdzięczni.

Dziękujemy również panu Witoldowi Hake za cenne uzupełnienia dotyczące genealogii rodów.

W nowym wydaniu powiększona została także ilość fotografii, a niektóre zostały zmienione.

Naszym głównym zamierzeniem, obok "opisania" pałaców i dworów, było spowodowanie zainteresowania się losem zapomnianych i niszczejących siedzib szlacheckich Warmii i Mazur, a przez to przyczynienie się do ich ocalenia. Książka ten cel w dużym stopniu spełniła, o czym świadczy duża ilość zapytań, próśb o wskazanie "dworu do kupienia", lub o pomoc przy odtwarzaniu stanu historycznego. Ogromną satysfakcją była dla nas wielka liczba dobrych czy wręcz entuzjastycznych opinii i recenzji o książce, a także o naszej pracy.

W obecnym wydaniu zawarliśmy aktualne dane dotyczące stanu własności prawie wszystkich obiektów. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział w Olsztynie sprzedała lub wydzierżawiła już większość dawnych pałaców i dworów. Odrębnym zagadnieniem pozostaje stan zachowania prywatnych już obiektów. Niestety ciągle niewielu nabywców faktycznie remontuje dawne pałace i dwory oraz rewaloryzuje ich otoczenie. Dotyczy to szczególnie tych największych rezydencji, które wymagają olbrzymich nakładów finansowych. Na szczęście jest kilka znakomicie odremontowanych pałaców i dworów, wypełnionych życiem pensjonatów, ośrodków konferencyjnych, restauracji, a także prywatnych rezydencji. Miejmy nadzieję, że te pozytywne przykłady będą promieniować na pozostałych właścicieli dawnych siedzib szlacheckich*.



---
* Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, "Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich", wyd. Studio Arta, 2001.