"Niebieski ptak" to powieść pod wieloma względami zachwycająca – zarówno od strony technicznej, jak i fabularnej. Jest to książka odważna, która w niezwykle urzekający sposób porusza sprawy poważne i niekiedy kontrowersyjne. Joyce Carol Oates bawi się słowami, tworząc za ich pomocą wyraźne obrazy, często zmuszające do refleksji na temat życia w społeczności. W tej historii niejednokrotnie pojawiają się elementy drastyczne i brutalne, które służą tylko spotęgowaniu metaforycznego przesłania lektury.

Krista Diehl dorosła zbyt szybko, a zostało to spowodowane wydarzeniami, które przypadły na okres jej dojrzewania. Kiedy ojciec Kristy zostaje oskarżony o zabójstwo popularnej w okolicy Zoe Kruller, dziewczyna nie potrafi uwierzyć, że byłby on w stanie zrobić coś tak okrutnego. Wierząc w niewinność swojego rodziciela, nastolatka darzy również osobliwym uczuciem syna zabitej kobiety, który tylko na pozór diametralnie się od niej różni. Tak naprawdę w ich historii można znaleźć wiele wspólnych cech i przeżyć zwiększających między nimi podobieństwo.

Sama fabuła, chociaż bardzo interesująca, nie rozwija się zbyt szybko i nie jest najważniejszym elementem. Większość książki to zapiski głównej bohaterki, która prowadzi pamiętnik z perspektywy odległego już czasu. Przedstawiane wydarzenia nie są opisywane chronologicznie, ale w sposób dość chaotyczny, luźny. Wyrwane z kontekstu przemyślenia czy nagłe powroty myślami do odległych czasów, a także przedwczesne informacje na temat późniejszego ciągu zdarzeń to styl doskonale charakteryzujący autorkę. Sama Oates po raz kolejny już udowadnia swoim czytelnikom, że jej umiejętność pisania nie zanika ani trochę. Potrafi z maleńkiego detalu uczynić opis godny arcydzieła, który wcale nie nuży, a wzbudza jeszcze większą ciekawość odbiorcy. Taka właśnie jest struktura "Niebieskiego ptaka". Już pod sam koniec można odczuć, że chociaż wszystko wyjaśnia się na swój sposób, to pisarka zakończyła opowieść w stylu, który określić mogę mianem: „napiszę, bo muszę”. O wiele większe wrażenie robiłaby historia morderstwa bez jednoznacznego zakończenia.

Sami bohaterowie, których na pierwszy rzut oka nie łączy nic oprócz śmierci Zoe Kruller, to postaci barwne i obdarzone niejednoznacznymi charakterami. Ich życie krzyżuje się w wielu momentach, dzięki czemu odkrywamy, jak wiele mają ze sobą wspólnego. Na dodatek, gdy obserwujemy Aarona i Kristę na tle dworców pełnych ćpunów, niesprawiedliwych wyroków mediów i organów społeczeństwa, nietolerancji wobec Indian z rezerwatu, a także szerzącej się niesprawiedliwości czy małomiasteczkowego sposobu myślenia innych, możemy wyobrazić sobie ich marzenia i pragnienia, by łatwiej zrozumieć postępowanie tej dwójki. A jest to naprawdę ważne i, moim zdaniem, warto zwrócić uwagę na ten aspekt podczas lektury książki.

Mnie samemu zabrakło tu jednak pewnej konstrukcji, która sprawiłaby, że wszystkim czytałoby się opisywaną pozycję tak samo dobrze jak tym, którzy lubią narrację tego typu. Jestem lekko zawiedziony również tym, że autorka zbyt powierzchownie przedstawiła wpływ religii na życie i osobowość niektórych postaci. Gdyby wątek ten został rozwinięty, nierzadko umożliwiłoby to stworzenie interesujących portretów psychologicznych. Jednak niestety – temat ten został niejako pominięty, co wywołuje u mnie mały niedosyt.

"Niebieski ptak" to faktycznie książka przepełniona erotyzmem i ogromną brutalnością. Jednak te dwie cechy wcale nie odrzucają (jak w niektórych przypadkach), a wręcz są potrzebne do zaakcentowania ostatecznego sensu powieści. Nie zaprzeczają również stwierdzeniu, że mimo wszystko jest to liryczna historia o miłości, nadziei, przywiązaniu i dojrzałości.



[Recenzję opublikowałem wcześniej na mojej stronie internetowej]