"Planeta małp" zapewne znana jest wielu osobom dzięki świetnemu filmowi z 1968 roku w reżyserii Schaffnera oraz beznadziejnemu filmowi z 2001 roku w reżyserii Tima Burtona. Nie każdy o tym wie, ale najpierw powstała książka, o której poniżej.

Książka opowiada o losach trzech naukowców, którzy lądują na planecie Betelgeza, na której małpiszony okazują się rasą inteligentną, zaś ludzie to zwykłe dzikusy. Zupełnie odwrotnie niż na Ziemi. Główny bohater - Ulisses Merou - trafia do niewoli i w próbuje przekonać małpy o swojej inteligencji, o tym, że nie jest zwykłym zwierzakiem. Wyobraźcie sobie sytuację, w której w starożytności jakiś czarnoskóry niewolnik chciałby udowodnić swojemu panu, że jest mu równy. Podobnie jest w tej rewelacyjnej książce - małpy nie dają się przekonać. W pewnym momencie Merou, całkowicie zrezygnowany, zaczyna dziczeć, lecz w porę się opamiętuje i godnie reprezentuje gatunek ludzki. Małpy męczą go prostymi łamigłówkami, a ich rozwiązanie przez Ulissesa tłumaczą tym, że jest dobrze wytresowanym zwierzakiem. To tak w skrócie o początku książki, która rozwija się niezwykle dynamicznie i pełna jest świetnych pomysłów Boulle'a. Zakończenie jest po prostu rewelacyjne i choćby dla niego warto podjąć się lektury niezwykle ciekawego dzieła Francuza. Na szczęście nie tylko ono sprawia, że książka jest wartościowa. Jest to dzieło nieco ambitniejsze niż przeciętna powieść sci-fi.

Co do adaptacji - ta pierwsza jest akceptowalna, choć w okrutny sposób spłyca wydźwięk powieści i ogólnie jest mocno zamerykanizowana. Kultowej sceny kończącej film nie ma w książce (gdzie jest jeszcze lepszy motyw, wg mnie), ale można to wybaczyć, bo przeszła (słusznie) do kanonu. Z kolei adaptacja Burtona to jakieś nieporozumienie - najlepiej spuścić na nią zasłonę milczenia.