Te dwa opowiadania zawierają pełną humoru historię ożenku ziemianina z Polesia, podstarzałego kawalera, Pawła Mondygierda. Żyjący dostatnio i spokojnie pan Paweł bierze na wychowanie pozostawione przez zmarłą żebraczkę niemowlę. Fakt ten determinuje przyszłe losy bohatera: dziecko zostanie oddane odnalezionym rodzicom, ale rozbudzi ono u zatwardziałego kawalera, wroga kobiet, uczucia i skłonności rodzinne. Przyczyni się zatem do podjęcia przez pana Pawła starań - pełnych niespodzianek i komplikacji - wiodących go do ożenku.
Opowiadania pozbawione są wątków pobocznych, autor skupia się na historii tytułowego bohatera, wiążąc ja z losami oddanego sługi - i także kawalera - Kaspra.

[Józef Ignacy Kraszewski - "Dzieła", Wydawnictwo Literackie]