W październiku 1996 roku poprosiliśmy Zbigniewa Herberta, żeby zechciał wydać u nas swoje wiersze zebrane. Okazało się to niestety niemożliwe, bo ubiegł nas Państwowy Instytut Wydawniczy. W zamian za to Poeta obiecał nam autorski wybór swoich wierszy i wkrótce otrzymaliśmy spis stu utworów do książki mającej nosić tytuł "Wiersze wybrane". Kiedy 27 marca następnego roku (datę pamiętam tak dokładnie dzięki dedykacji na skromnym polsko-ukraińskim wyborze "Struna światła", wydanym w Tarnopolu) wybrałem się do Warszawy z wydrukiem komputerowym do korekty, wiozłem ze sobą spis swoich kilkudziesięciu ulubionych wierszy Herberta, których mi w jego wyborze zabrakło, z nadzieją, że może przynajmniej niektóre z nich jeszcze do niego dołączy. Na miejscu okazało się jednak, że w tym czasie Poeta zmienił zamiar i zamiast zwykłego wyboru wierszy woli wydać wybór tematyczny, podzielony na pięć rozdziałów, według pięciu głównych motywów swojej poezji. Miał on się składać z osiemdziesięciu ośmiu wierszy (do dzisiaj zastanawia mnie symetryczność tej liczby) i tak się też nazywać. Z mojej dodatkowej listy ulubionych utworów ostały się tylko dwa i weszły w miejsce dwu innych. Kiedy na koniec na wszelki wypadek policzyliśmy wiersze, okazało się, że jest ich osiemdziesiąt dziewięć. Ostatecznie więc to przypadek nadał tytuł książce.

Układając teraz moją osobistą antologię poezji Zbigniewa Herberta chciałem najpierw odtworzyć tamtą, nie zaistniałą, złożoną zarówno ze stu wierszy, wybranych wtedy przez niego, jak i tych wybranych przeze mnie. Szybko jednak zdałem sobie sprawę, że nie potrafię się do tych stu kilkudziesięciu wierszy ograniczyć. W końcu powstała książka, w której i tak z wielkim żalem wiele wierszy musiałem pominąć.

Od wielu lat zbieram rozproszone utwory Zbigniewa Herberta. Niektóre z nich: dwanaście wierszy (w tym sześć nigdy po polsku nie opublikowanych) oraz dwa autokomentarze włączam do tej książki. Nie mogłem się też oprzeć, żeby nie dodać do niej bardzo dla mnie ważnej wypowiedzi "Poeta wobec współczesności", pomimo iż jest ona dosyć znana i otwiera wydanie zbiorowe "Poezji" (1998).

W niniejszym wydaniu wykorzystujemy projekt graficzny Jana Lebensteina, stworzony przez niego w Paryżu na początku roku 1997 do ówczesnych "Wierszy wybranych".

Bardzo serdecznie dziękuję pani Katarzynie Herbertowej, że powierzyła mi opublikowanie tej książki. Czytelnika nie muszę zapewniać, że jest to jedna z najważniejszych prac mojego życia.

Ryszard Krynicki


W skład "Wierszy wybranych" wchodzą wiersze pierwotnie opublikowane w tomach:

1. Struna światła (1956)
2. Hermes, pies i gwiazda (1957)
3. Studium przedmiotu (1961)
4. Napis (1969)
5. Pan Cogito (1974)
6. Raport z oblężonego miasta (1983)
7. Elegia na odejście (1990)
8. Rovigo (1992)
9. Epilog burzy (1998)

10. Z wierszy rozproszonych
11. Aneks [Trzy wypowiedzi na zadany temat "Poezja dzisiaj"]

[Wydawnictwo a5, 2005]